S_Aarbog1921_J.F.ogP.H.Classen

F R E D E R I K S V Æ R Iv

k o r t e f t e r b l e v h a n f a s t L e v e r a n d ø r a f al l e » P r e s e n t e r n e « til A l g i e r , o g 1 7 5 6 s k æ n k e d e K o n g e n h a m o g E t a t s -

r a a d J u s t F a b r i t i u s d e n s a a k a l d t e A g a t m ø l l e v e d A r r e s ø e n s A f l ø b s k a n a l til R o s k i l d e f j o r d , f o r a t d e d e r k u n d e

i n d r e t t e e n K r u d t f a b r i k . D e t f o r u d s a t t e s i d e P r i v i l e g i e r d e r f u l g t e m e d G a v e n , a t d e r o g s a a v i l d e b l i v e o p ­

rettet et K a n o n s t ø b e r i , o g e n d v i d e r e g a v K o n g e n d e r i T i l l a d e l s e til, a t S t e d e t m a a t t e k a l d e s F r e d e r i k s v æ r k .

U d e n a t k o m m e i n d p a a E n k e l t h e d e r s k a l h e r b l o t k o r t e l i g o p l y s e s , a t s a a v e l K r u d t f a b r i k a t i o n e n s o m K a n o n ­

s t ø b n i n g e n v a r i f u l d G a n g a l l e r e d e 1 7 5 7 o g 1 7 5 8 , a t E t a t s r a a d F a b r i t i u s , officielt a f ø k o n o m i s k e G r u n d e ,

t r a k s i g t i l b a g e a l l e r e d e 1 7 6 0 , h v o r e f t e r K o n g e n o v e r t o g V æ r k e t s D r i f t m e d G l a s s e n s o m I n s p e k t ø r m e d R e t

til a t » s k a l t e o g v a l t e « , g a n s k e s o m h a n s e l v l y s t e d e . D e n n e P e r i o d e v a r e d e til 1 7 6 8 , d a G l a s s e n g j o r d e et

d r i s t i g t F o r s ø g p a a a t f a a F r e d e r i k s v æ r k E t a b l i s s e m e n t m e d T i l l i g g e n d e o v e r d r a g e t s o m G a v e , m e n e f t e r

s t o r e G e n v o r d i g h e d e r o g K a m p e m a a t t e k ø b e de t , h v o r e f t e r h a n s o m E n e e j e r d r e v d e t til s i n D ø d i 1 7 9 2 .

A l l e r e d e i I n s p e k t ø r - T i d e n h a v d e G l a s s e n l a g t G r u n d e n til F r e d e r i k s v æ r k B y , t hi 1 7 6 2 b y g g e d e s d e f ø r s t e

V a a n i n g s h u s e o g 1 7 6 1 — 6 3 o p f ø r t e s d e t s t o r e e n d n u b e n y t t e d e » G i e t h u s « , d e r u d v i d e d e s 1 7 6 6 — 1 7 6 7 . A l

B y g g e r i e t i k k e e r u d f ø r t p a a b e d s t e B e s k u b , m e n e r s k e t e f t e r e n v e l o v e r v e j e t o g v e l t i l r e t t e l a g t P l a n , f r e m -

g a a r a f d e n h e r g e n g i v n e G r u n d p l a n , d e r i V i r k e l i g h e d e n e r e n f o r t r æ f f e l i g B y p l a n , s o m f o r t j e n e r a l A n e r ­

k e n d e l s e , n u m e r e e n d 1 5 0 A a r e f t e r d e n s T i l b l i v e l s e . D e t d e n G a n g s a a a f s i d e s l i g g e n d e o g ø d e S t e d

s k y l d e r G e n e r a l C l a s s e n s u t r æ t t e l i g e E n e r g i , f æ n o m e n a l e A r b e j d s k r a f t o g O m h u , a t d e t b l e v e t i n d u s t r i e l t

E t a b l i s s e m e n t m e d alt h v a d d e r t i l h ø r e r , d e r b l e v b e k e n d t v i d e n o m o g b e s ø g t s o m e n S e v æ r d i g h e d .

F r a F r e d e r i k s v æ r k f o r s y n e d e C l a s s e n S t a t e n m e d al l e m u l i g e K r i g s f o r n ø d e n h e d e r , o g d e n o g P r i v a t e m e d

h v a d h a n , d e r d r e v d e t e n e F o r s ø g e f t e r d e t a n d e t , f o r m a a e d e a t f r e m s k a f f e a f I n d u s t r i v a r e r , o g h e r t j e n t e

h a n d e M i d l e r , d e r s a t t e h a m i S t a n d til a t o f r e T u s i n d e r o g a t t e r T u s i n d e r a f R i g s d a l e r p a a , v e d F r e d e ­

r i k s v æ r k a t b e p l a n t e s t o r e S t r æ k n i n g e r m e d S k o v , s m y k k e B y e n o g K r u d t v æ r k e t m e d A n l æ g a f p r æ g t i g e

A l l é e r , o g o p h j æ l p e d e t B ø n d e r g o d s h a n , a l l e r e d e i s i n I n s p e k t ø r - T i d , h a v d e f a a e t h e n l a g t til F r e d e r i k s ­

v æ r k . D e n E j e n d o m , h a n f i k t i l s k ø d e t i 1 7 6 8 , o m f a t t e d e d e r f o r , f o r u d e n s e l v e V æ r k e t , h e l e H a l s n æ s s a m t

K r e g o m e - V i n d e r ø d S o g n e eller ialt c.a. 1 5 . 2 0 0 T d r . L a n d .

D a C l a s s e n b e n y t t e d e e n s t o r D e l a f G o d s e t s H o v e r i til E t a b l i s s e m e n t e t s i n d u s t r i e l l e A r b e j d e o g til d e

m a n g e K ø r s l e r til K ø b e n h a v n m e d K a n o n e r o g K r u d t , k n e b d e t n a t u r l i g v i s m e d a t f a a J o r d e n p a s s e t

p a a f o r s v a r l i g M a a d e , o g d e t v a r f o r m e n t l i g til D e l s f o r a t h a v e H a a n d i H a n k e h e r m e d , a t h a n f ik

T i l l a d e l s e til a t o p r e t t e d e t o H o v e d g a a r d e A r r e s ø d a l o g G r ø n n æ s s e g a a r d , s o m b e g g e b l e v d r e v n e f o r h a n s

2

Made with