Govert Apol, Simone Kalff, Linda Reijerkerk en Marion Uitslag - Conflicthantering en mediation

1 Communicatie is essentieel

Als de omstandigheden goed zijn (er is niet te veel kabaal om hen heen en Jamilla is bijvoorbeeld niet in gedachten verzonken), hoort Jamilla wat Annelies zegt en ‘ver taalt’ ze dat in haar hoofd tot bijvoorbeeld een van de volgende betekenissen: ■■ O, er is een feest. (feitelijke boodschap) ■■ Wat bedoelt ze nou? Ze kijkt zo bezorgd. Durft ze soms niet alleen te gaan? (ex pressieve aspect) ■■ Goh, leuk dat ze mij vraagt. Ik dacht dat ze mij veel minder aardig vond dan Kim. (relationele boodschap) ■■ Wil ze soms dat ik alle drankjes betaal? (appellerende aspect) In het kort geeft dit voorbeeld aan welke verschllende aspecten een boodschap kan bevatten en op welke wijze een communicatieproces verloopt tussen een zender van een boodschap (Annelies) en een ontvanger ( Jamilla).

1.2

Zender en ontvanger, coderen en decoderen

Hoe meer personen deelnemen aan de communicatie, hoe complexer het geheel wordt.

Moeder zegt tegen vader: ‘Schat, zullen we vanavond samen naar de film gaan?’ Vader ‘decodeert’ de boodschap als een uitnodiging, maar puberzoon Jan ‘hoort’: ‘Ha, de kust is veilig om mijn vriendinnetje uit te nodigen.’ Uit dit voorbeeld wordt duidelijk dat de context waarin iemand zich bevindt de be tekenis van de boodschap (mede) bepaalt. Dat geldt ook voor conflicten. Degenen die met elkaar in conflict zijn, hebben doorgaans een negatieve kijk op de ander en bezien diens woorden en gedrag door deze negatieve ‘bril’, waardoor de ander eigen lijk ook geen goed meer kan doen (‘Zie je wel, hij doet dit om mij dwars te zitten!’). Complexiteit van communicatie Aan een mediationgesprek nemen ten minste drie personen deel (tenzij het een cau cus betreft): de twee strijdende partijen en de mediator. Al deze personen vervullen de rol van zender en ontvanger van boodschappen. Zoals in het voorbeeld hiervoor zal een gedachte of gevoel worden omgezet in gedrag en/of taal: het coderen van de boodschap. Via een bepaald communicatiekanaal – aan de mediationtafel vaak mondeling of non-verbaal, zie de volgende paragraaf – richt de boodschap zich op de ontvangers. Indien de boodschap gehoord wordt (wat overigens niet altijd het geval is), decodeert de ontvanger deze en geeft er betekenis aan. Dit levert bij de ontvanger een reactie op, die hij op zijn beurt – na codering en nu als zender van een nieuwe boodschap – weer communiceert naar de eerste persoon, die zo ontvanger wordt.

24