Govert Apol, Simone Kalff, Linda Reijerkerk en Marion Uitslag - Conflicthantering en mediation

1 Communicatie is essentieel

de ander niets te eisen heeft (‘Ik moet niks! En zeker niet van jou!’). De één wordt dwingend en de ander trekt zich terug. En naarmate de ander zich meer terugtrekt, wordt de één nog dwingender. Tijdens een mediation kwam het voor dat een partij zich zo terugtrok dat hij letterlijk de sloten op de deur veranderde. Symmetrische escalatie (gelijk opgaande escalatie) komt vooral voor in een rela tie die op autonomie is gebaseerd . In een dergelijke relatie bestaat nauwelijks verbin ding tussen de twee partijen. Er is weinig noodzaak tot overleg tussen de partijen, omdat zij zeer zelfstandig en los van elkaar functioneren. Een conflict kan in derge lijke relaties erg snel escaleren vanwege de autonomie en het gebrek aan overleg en wederzijdse verantwoordelijkheid. Partijen die een overlegrelatie met elkaar hebben, zijn geneigd tot zeer veel over leg over vrijwel alles. Tijdens een conflict kenmerkt het ruziepatroon zich ook door overleg, maar dan in een ruziënde sfeer. De partijen krijgen daarbij dikwijls te maken met ‘interpunctie’: een strijd waarbij vanuit totaal verschillende uitgangspunten over oorzaak en gevolg wordt gedebatteerd met als doel de ander te overtuigen. Meestal mislukt dit en leidt het aan beide kanten tot nog meer woorden, voorbeelden, over tuigingskracht met hetzelfde effect: de ander wordt niet overtuigd.

1.8

Van communicatie naar misverstand naar conflict

Het zal duidelijk zijn dat er veel kan misgaan in de communicatie. Een boodschap kan verkeerd opgevat worden doordat de onderliggende boodschap niet goed begre pen wordt, er een andere context aan verbonden wordt of er in het licht van andere waarden anders over wordt geoordeeld. En met ruis op de lijn of intention invention wordt het risico op misverstanden alleen maar groter. Maar daarmee is een misver stand nog geen conflict. In het volgende hoofdstuk wordt het verschil besproken tus sen een meningsverschil en een conflict en wordt uitgelegd hoe conflicten ontstaan.

1.9

Communicatieherstel

Herstel van de communicatie tussen de partijen is een van de doelen, zo niet het belangrijkste doel dat de mediator beoogt te bereiken. Weliswaar moet het conflict dat actueel is opgelost worden, maar in de regel is dat slechts een uiting van zaken die in de communicatie tussen de partijen zijn misgegaan. Als de mediator partijen naar elkaar kan laten luisteren en weer begrip voor elkaar kan laten krijgen, is de belangrijkste stap naar een oplossing in feite gezet. Veel (evaluatieve) mediators ko men echter met een oplossing, terwijl het herstellen van de communicatie vaak al voldoende is om partijen zélf tot een oplossing te laten komen. Het de-escaleren van emoties is hierin een belangrijke stap. Dergelijke interventies worden beschreven in hoofdstuk 6.

36