Bijlage 7 Oriëntatie op het beroep van Zelfstandig ontwerper
Taken en verantwoordelijkheden
Het beroep van zelfstandig ontwerper kent twee kanten. Aan de ene kant is dat de kant van
ondernemer die zijn eigen producten ontwerpt en vermarkt. Dit kan op vele manieren.
Bijvoorbeeld door zelf de productie te doen (vooral in meubelbouw en interieurbouw), maar
ook door de productie extern op te starten (dit kan bijvoorbeeld ook in China) en via
tussenpersonen te verkopen. Met een succesvol product kan je als zelfstandig ontwerper
grote naam voor jezelf maken. Een extraverte persoonlijkheid, goede mediacontacten en een
groot netwerk zijn hiervoor zeer belangrijk.
Aan de andere kant moet er ook genoeg geld binnenkomen om van rond te komen en om de
investeringen in eigen producten van te kunnen betalen. Hiervoor zal de zelfstandig
ontwerper veel in opdracht werken. Dit kunnen kleine opdrachten zijn voor particulieren,
maar ook grote bedrijfsopdrachten. Het kan ook zijn dat een zelfstandig ontwerper projecten
meedraait bij een groter ontwerpbureau als ZZP’er (zelfstandige zonder personeel). Ook
hiervoor is het noodzakelijk dat de ontwerper goede contacten onderhoud met mogelijke
opdrachtgevers, of zich in ieder geval bereikbaar opstelt. Beurzen, symposia, en
netwerkbijeenkomsten bezoeken is een vereiste. Net als adverteren via bladen, mailings en
internet.
Een zelfstandig ontwerper zal zich in het algemeen specialiseren in een specifiek vakgebied
waar hij/zij door toeval of expertise inrolt. Via via komen er dan vaak steeds meer opdrachten
van deze aard op zijn pad. Natuurlijk kan je bedrijfje op een gegeven moment gaan groeien.
Eerst neem je andere ontwerpers tijdelijk in dienst, of besteedt je delen van opdrachten uit,
om de drukte op te vangen. Later neem je personeel in dienst, verhuis je naar een grotere
locatie, krijg je behoefte aan een administrateur, een personeelsfunctionaris, iemand die op
zoek gaat naar nieuwe opdrachten etc.
De meeste ontwerpbureaus in Nederland bestaan uit 3 tot 10 mensen. Enkele grote bureaus
gaan wel tot 50 personeelsleden. In grotere ontwerpbureaus krijgen mensen specifieke taken
binnen projecten en hier verdwijnt geleidelijk de behoefte aan een allround ontwerper.
Hoe staat het met de markt voor beginnende bedrijven?
In Nederland is een groeiende vraag naar nieuwe zelfstandig ondernemers. Veel banken en
overheidsinstellingen zorgen ervoor dat startende ondernemers voordeel ondervinden, zodat
de moeilijke eerste jaren wat makkelijker worden. Zo zijn er banken die wat meer risico
durven nemen en startende ondernemingen makkelijker een lening geven. Ook de
belastingdienst kent voordelen voor startende bedrijven. Dit zorgt er voor dat de verliezen in
de eerste jaren beperkt kunnen blijven en er eerder winst gemaakt kan worden. De
voorwaarden hiervoor vindt je op de site van de belastingdienst.
Maar waar schuilt het gevaar?
Slechts een op de vijf startende bedrijven haalt het vijfde jaar. Dat betekend dat de droom
van vier van de vijf ondernemers niet goed van de grond komt. Dit kan komen door slechte
planning, niet reële ondernemingsplannen, slechte contacten, etc. Maar dit kan ook komen
door ongelukkig toeval. De economie is grillig en in slechte tijden wachten veel bedrijven met
het investeren in productontwikkeling. Dit kan betekenen dat je een tijd geen opdrachten
hebt en dan kunnen je kosten uitstijgen boven je inkomsten.
Er is een landelijke organisatie die zich speciaal inzet voor de Nederlandse ontwerpers. De
BNO (de Beroepsorganisatie voor Nederlandse Ontwerpers) behartigt de belangen van de
ontwerpers en stellen richtlijnen op zodat alle ontwerpers volgens dezelfde wijze werken
(bijvoorbeeld een standaard uurtarief).
Op de website van de beroepsorganisatie van ontwerpers kun je allerlei praktische informatie
vinden en ook contacten leggen met alle leden (
).
Ieder jaar verschijnt er een overzicht rondom de ontwerpwereld waarin allerlei gegevens en
statistieken terug te vinden zijn zoals bijvoorbeeld de marktkansen, jaarcijfers, nieuwe
ontwerpbedrijven, etc.
