22
PLAATWERKER
OPMERKINGEN/TIPS
Bedenk altijd: hoe heter het ijzer, hoe makkelijker het smeedt. Als het niet gelijk lukt, dan
is dat normaal. Gewoon doorgaan en na verloop van tijd zul je in de gaten krijgen waar je
precies op moet letten.
Zorg dat je bij stuiken ALLEEN het op te stuiken gedeelte heet stookt. De rest van het
werkstuk blijft koud. Gebruik hiervoor water om af te koelen, steek je werkstuk niet te ver
in het vuur. Werk snel, anders is je materiaal alweer koud voordat je gaat stuiken. Gebruik
je de bankschroef bij het stuiken dan is dit afkoelen minder belangrijk. Pas wel op voor het
verschuiven van het werkstuk in de bankschroef. Gebruik spanplaten om beschadigingen
aan je werkstuk te voorkomen.
Uitpennen van materiaal vraagt een vaste hand. In het begin is dit dus moeilijk. Probeer
telkens op dezelfde plaats te slaan en verdraai hierbij zo nodig je werkstuk. Probeer het
materiaal gelijk naar twee kanten te verdelen, iedereen heeft een ‘afwijking’ naar een
bepaalde kant. Probeer te ontdekken waarheen jij teveel slaat en probeer dit te corrigeren.
Klinken kan warm en koud. Meestal bij kleine diameters koud,
dan is de verbinding voor sier-doeleinden of voor lichte constructies. Bij ouderwets
klinkwerk, zoals scheepshuid en stoomketels, kan het alleen warm. Dit i.v.m. de benodigde
krimpkrachten van de afkoelende klinknagel, die bijvoorbeeld een waterdichte verbinding
van twee platen oplevert. Koud klinken doen we met de pen van de hamer of een bol
hamertje. We drijven de stift van de klinknagel uiteen, in ons geval om een verzonken
kop te krijgen. Om de gestuikte kop te ondersteunen tijdens het klinken, maak je een stuk
hulpgereedschap, b.v. vierkant 30mm met op de kop een geboord begin van een gat van
20mm. Zorg dan dat je gesmede kop een hoek heeft die gelijk is aan de punthoek van de
boor, dus ongeveer 120 graden. Span het stuk vierkant 30mm op in de bankschroef en laat
de onderkant van het hulpgereedschap dragen op de bankschroef.
Probeer ook eens de uitstekende stift van de klinknagel met de acetyleenbrander te
verwarmen en dan snel te klinken.
Als je plaat uitbolt op een buis, zorg dan dat de scherpe randen van die buis afgevijld
zijn. Dit om beschadiging op het plaatje tijdens het slaan te voorkomen. Sla met een bolle
hamer en wees niet te voorzichtig, je slaat er niet snel doorheen. Werk wel gelijkmatig.
Het vlak maken van het gebolde schaaltje doe je op het aambeeld of een vlaktafel: egaal
warm maken en het schaaltje op de kop op het aambeeld leggen en voorzichtig vlakken.
Eventuele bulten ook zo terugslaan totdat het schaaltje de gewenste afmetingen heeft.
