start magazine

R E C O R D S TA R T

Een bar met de naam Vahsen's in Port Chester, een uur ten noor- den van Manhattan. Een vrouw overstemt luidkeels het Beat- les-nummer 'Hey Jude' dat uit de jukebox klinkt. Vahsen’s is zo'n typische Amerikaanse bar – met een lange, donkere bartoog, bar- krukken en een pooltafel. Het is een drukke zaterdagavond. De andere gasten storen zich een beetje aan de luidruchtige groep vrienden aan de tafel in de hoek. Ze kloppen alle vier met hun bierglas op de tafel om de maat te houden. De barman roept het viertal tot de orde, maar hij wil zijn beroemde gasten niet de bar uitgooien. Hij besluit de jukebox wat luider te zetten. 'Hey Jude' knalt nu uit de boxen, maar dit lijkt de jonge vrouw en haar vrienden alleen maar meer aan te moedigen: 'Kom op, Janis! Luider!', roept één van de vier. Het is 8 augustus 1970, even na 8 uur 's avonds. De jonge vrouw is Janis Joplin. En het nummer waarmee ze de Beatles Sommigen geloven dat Janis Joplin haar lied 'Oh Lord, won’t you buy me a Mercedes-Benz' drie dagen voor haar dood heeft geschreven. Anderen zijn ervan overtuigd dat ze de tekst heeft gestolen. Weer anderen beweren dat het nummer in opdracht van de auto-industrie tot stand kwam. Maar eigenlijk is het allemaal heel anders gelopen. Geen enkel nummer met een automerk als onderwerp werd ooit zo populair. Het iconische refrein lijkt wel een gebed en zou zo een gospel kunnen zijn. En Joplins stem is een smeltkroes van impressies – roke- rig, klagend en krassend – maar tegelijkertijd zo kwetsbaar en fragiel. In haar unieke timbre horen we een combinatie van levensvreugde en verdriet. In het lied herkennen we de ongeremde passie waaraan de zangeres haar cultstatus 'koningin van de bluesrock' te danken heeft. 'Mercedes-Benz' wordt beschouwd als een van de hymnes van de hippiebeweging. Er circuleren tientallen covers op Apple Music en Spotify en wereldsterren zoals Elton John en Pink hebben hun eigen versie gemaakt. Er zijn maar weinig bekende artiesten die het nummer niet op een van hun optredens hebben gebracht. naar huis zingt, het nummer waar de andere gasten zich aan erge- ren, bestond eigenlijk helemaal nog niet. Het ontstond die avond spontaan in Vahsen's. Het was de geboorte van een wereldhit.

De jonge zangeres is samen met actrice Geraldine Page, diens echtgenoot Rip Torn en Joplins vriend songwriter Bob Neuwirth in Vahsen's. De vier hebben elkaar 's middags in New York City ontmoet waar ze in een restaurant met de naam El Quijote een paar Margarita's achterovergeslagen hebben. Begin van de avond zijn ze richting Port Chester gereden, waar Joplin en haar band, 'Full Tilt Boogie', later in het nabijgelegen Capitol Theatre moesten optreden. Het is de eerste en tevens de laatste ontmoeting tussen beide vrouwen. Joplin heeft niets dan ontzag voor Page, de dubbele Golden Globe- en latere Oscar-winnares. Page op haar beurt is onder de indruk van de energie van de jonge Joplin. Later beschrijft Neuwirth de sfeer tussen de twee als volgt: “Toen Janice Geraldine zag, begon ze te stralen. Na een paar minuten in 'El Quijote' leken ze wel oude en Rip en de tijd een beetje te doden.” Voor hem is het duidelijk: 'Mercedes-Benz' zou niet bestaan hebben als beide vrouwen elkaar die avond niet hadden ontmoet. De geruchten over het ontstaan van het nummer werden ongetwijfeld versterkt door het buitensporige en vaak tegenstrijdige gedrag van Joplin. Sex, Drugs & Rock 'n' Roll' is de perfecte samenvatting van haar leven. Haar levensmotto: 'Ik leef liever kort en krachtig dan lang en saai.' Ze was voortdurend op zoek naar extase en verwoesting, en gaf zichzelf niet de tijd om van haar ervaringen te leren. En hoewel het liedje 'Mercedes-Benz' de consump- tiemaatschappij bekritiseert, reed Joplin zelf een Porsche cabrio – beschilderd met giraffen, vlinders en een sprookjeslandschap dat uitloopt in een regenboog. Ze was geobsedeerd door materiële ver- langens, maar kon zich, als rasechte hippie, ook perfect vinden in het verzet tegen de kapitalistische en materialistische maatschappij. Ze zag niet in hoe tegenstrijdig dit eigenlijk wel was. Of misschien wilde ze het gewoon niet zien. Van andere artiesten zou dit gedrag niet zomaar worden gedoogd. Maar Janice Joplin was een icoon. vrienden. We dronken en we lachten, maar de alcohol nam de overhand met als resul- taat 'Mercedes-Benz'. Eigen- lijk probeerden we gewoon indruk te maken op Geraldine

' HEY J UDE ' KNALT U I T DE LU I DSPREKERS MAAR J AN I S J OPL I N Z I NGT DE BEAT LES NAAR HU I S . DE GEBOORTE VAN EEN WERELDH I T.

'Oh Lord, won’t you buy me a Mercedes-Benz? My friends all drive Porsches, I must make amends. Worked hard all my lifetime, no help from my friends, So Lord, won’t you buy me a Mercedes-Benz?'

'Oh Lord, won’t you buy me a color TV? Dialing for Dollars is trying to find me. I wait for delivery each day until three, So, oh Lord, won’t you buy me a color TV?'

89