Anouke Bakx, Anje Ros en Erik Bolhuis - Cyclisch onderwijs ontwerpen

hoofdstuk 1    De leraar als ontwerper

en meer aandacht voor (de rol van) techniek (Van Keulen, 2009; Platform Onder- wijs2032, 2016). Ros, Lieskamp en Heldens (2017) beschrijven in hun boek Leren voor morgen over onderwijs voor de toekomst uitgebreid wat er allemaal van leraren gevraagd wordt. Het zelf ontwerpen van onderwijs benoemen zij als heel belang- rijk, evenals gepersonaliseerd leren. Uit de praktijk: Project ‘Birma’ De klas van juf Jannet werkt aan een project: het bouwen van een dorp in Birma. De vader van Ilse werkt bij een projectbureau dat met geld voor goede doelen projecten realiseert in arme landen. Hij heeft verteld over een dorp dat door een overstroming is verwoest en weer opgebouwd moet worden. Volgende maand gaat Ilses vader er een paar weken naartoe. De kinderen zijn ingedeeld in groepen van vier en ontwerpen zelf het ideale dorp. Daar- voor hebben ze informatie opgezocht over het klimaat in Birma, over hoe de mensen daar aan eten komen, hoe de huizen eruitzien, et cetera. Ook hebben ze de vader van Ilse van alles gevraagd, zoals hoeveel mensen in het dorp komen te wonen, hoe belangrijk de ri- vier is voor de dorpsbewoners en hoe voorkomen kan worden dat het dorp opnieuw over- stroomt. Hij heeft aangegeven aan welke eisen het dorp moet voldoen. Voordat hij naar Birma gaat, zal hij terugkomen in de klas en feedback geven op de tekeningen en maquet- tes. Misschien kan hij hun ideeën wel gebruiken. Hij zal de plannen meenemen en aan de mensen in Birma laten zien. Ook zal hij foto’s maken van het nieuwe dorp en aan de klas laten zien hoe het dorp uiteindelijk is geworden. Juf Jannet heeft de leerdoelen van het project met de leerlingen besproken: het kun- nen benoemen van de verschillen tussen dorpen in Birma en dorpen in Nederland en van de redenen voor die verschillen. Ze heeft in haar verwachtingen onderscheid gemaakt tus- sen goede en zwakke leerlingen: van goede leerlingen verwacht ze meer diepgang en be- tere argumenten. Ze loopt rond, stelt veel waaromvragen, geeft feedback en zorgt ervoor dat de leerlingen op een goede manier met elkaar overleggen en discussiëren. Soms legt ze het werk van de leerlingen even stil om een korte instructie te geven. De leerlingen zijn zo enthousiast dat ze ook thuis met de opdracht bezig zijn en de ouders ook steeds meer betrokken raken. Extra: Toegankelijkheid van informatie, digitale toepassingen Alle informatie is binnenkort altijd en overal beschikbaar. Waar iemand zich ook bevindt, altijd heeft hij binnen enkele seconden toegang tot alle gewenste gegevens, via bijvoor- beeld zijn mobiel. De informatie op sites wordt heel anders gepresenteerd dan in boeken. Sites wor- den niet van boven tot onder gelezen, maar gescand. De ogen vliegen over het scherm en belangrijke steekwoorden en vaak ook cijfers worden opgepikt. Per informatieve site worden zelden meer dan enkele pagina’s gelezen; wel wordt vaak doorgeklikt naar aanvullende of meer specifieke informatie. Dit heeft consequenties voor de opbouw





18