Anouke Bakx, Anje Ros en Erik Bolhuis - Cyclisch onderwijs ontwerpen

Voorwoord Als leerkracht basisonderwijs sta je voor de uitdagende taak om je leerlingen voor te berei- den op de toekomst. De ontwikkelingen in onze samenleving gaan echter zo snel, dat het moeilijk is te voorspellen hoe deze toekomst eruit zal zien. Veel leerlingen zullen straks een beroep uitoefenen dat nu nog niet bestaat. Het is daarom belangrijk om de vraag te stellen wat voor deze leerlingen essentieel is om te leren: wat zijn de doelen van het onderwijs? Vervolgens moet je je richten op de opbrengsten van het onderwijs: hoe kun je deze doelen zo efficiënt mogelijk bereiken? Belangrijk is dat je als (toekomstige) leerkracht kritisch leert kijken naar de doelen van het onderwijs. Om de doelen te bereiken, en om in te kunnen spelen op de verschillen tussen leerlingen, is het van belang om zelf leeractiviteiten te ontwikkelen, bijvoorbeeld met be- hulp van ICT-mogelijkheden. Om te weten welke doelen je kunt stellen en hoe je ze op maat (bij) kunt stellen, kun je gebruikmaken van input vanuit bijvoorbeeld leerlijnen. Ook kun je vanuit verschillende databronnen in de school (gegevenssystemen, maar bijvoor- beeld ook je eigen gegevens vanuit observaties en toetsen) analyses maken en nagaan waar je met name aandacht aan zou moeten besteden. Door leeractiviteiten te ontwerpen die passen bij de beoogde kennis en door zelf lesmateriaal samen te stellen en selectief gebruik te maken van reeds ontwikkeld lesmateriaal, kun je de leerlingen optimaal motiveren en zorgen voor optimale leeropbrengsten. Veel aandacht voor feedback en formatieve evalua- tie is daarbij een voorwaarde. Graag bedanken we de volgende collega’s voor hun waardevolle bijdragen aan dit boek: Linda Keuvelaar-van den Bergh, Janneke Buikema-Visscher, Suzanne Kratsborn, Wietse van der Linden, Ellen Rohaan, Marijke van Vijfeijken en Lieke IJzermans. Ook de directie van Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Astrid Venes en Miranda Smits, zijn we dank verschuldigd voor hun steun en vertrouwen. Tot slot dank aan de studenten die met het boek gewerkt hebben en een bijdrage hebben geschreven in de vorm van praktijkcasuïstiek: Evelien Claessen, Liz van Gils, Merel Rensen, Lotte van Houten, Angharad van Dam, Eveli- ne Engering, Dara Kaspers, Brechtje Kramer, Daphne van Lieshout, Janice Bongers, Marit Smit, Cindy Postmes en Manel van Kessel. We hopen met dit boek een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van toekomstige en huidige leerkrachten die hun leerlingen optimaal willen voorbereiden op de toekomst en die zichzelf voortdurend willen verbeteren in het ontwerpen, uitvoeren en evalueren van leeractiviteiten.

Anouke Bakx Anje Ros Erik Bolhuis