Ivan Wolffers, Anke van der Kwaak en Nel van Beelen (red.) - Culturele diversiteit in de gezondheidszorg

Culturelediversiteit indegezondheidszorg

overvloedewillenwebenadrukkendat het ineenprofessionele zorgrelatie altijdomhet laatstegaat. Eenvandevaardighedenvandezorgprofessional is ommet het oog op de kwaliteit van de zorg het eigen gevoel van eigen- waarde ondergeschikt te maken aan dat van de zorggebruiker. Dat houdt onder andere indat hij zich ervanbewust is datwe als sociale groep –dus ook die van zorgprofessionals – de neiging hebben om afwijkendemenin- gen van anderen (in dit geval patiënten) als onbelangrijk en irrationeel te beschouwen.Daarmeewordtdeander ‘wilsonbekwaam’ gemaakt, zodatan- derenoverhemof haarmogenbeslissen. In zijn boek Respect in aworld of inequality (Sennett, 2003) benadrukt RichardSennettdatwe ineenwereldvolongelijkheid leven:ongelijkheid in talenten,mogelijkheden, kansenensucces. Iserookgroteongelijkheidvoor wat betreft respect voor hoe anderen denken, wat ze nastreven enwat ze bereikt hebben?Moetenwe alles uitsluitend afmeten aan de hand van het succes indedominantesamenlevingofdedoelstellingenvanhetdominante medische systeem? Het zal duidelijk zijn dat respect en gevoel van eigenwaarde nauwmet elkaarverbondenkunnenzijn.Hetzalooknietalseenverrassingkomendat een laag gevoel van eigenwaarde kan samenhangenmet laaggeletterdheid, endie houdtweer verbandmet een slechte gezondheidstoestand. De rela- tie tussengevoel vaneigenwaardeengezondheidkangeïllustreerdworden aandehandvanhetwerkvanMichaelMarmotvanhet International Centre forHealth and Society. In eenonderzoeknaar dewerkzaamheid van inter- ventiesophet gebiedvanbehandelingvandiabetes type2 (Marmot, 2003) werdendedeelnemers, Pima-indianen indeVS, in tweegroepen ingedeeld. Ze kregen beide een interventieprogrammamet nadruk op gedragsveran- deringenophetgebiedvanvoedingen lichamelijkeactiviteit.Daarbleefhet bij voorwat betreft de ene groep. De andere groepvolgde tegelijkertijd ge- sprekkenmet plaatselijke leiders over de geschiedenis en cultuur van de Pima. Na twaalf maanden waren de resultaten (gewicht, bloedglucose en insulineniveau tweeuur nahet toedienen van eenhoeveelheid glucose) bij degroepdieook aanhaar trots gewerkt had significant beter dandie inde groepdiealleendegebruikelijke interventiehadgekregen (VenkatNarayan et al., 1998). Erzijnmeerdere interpretatiesvanditonderzoekmogelijk,maarhet zet in ieder geval wel aan tot denken. Zo zijn er meer onderzoeken die laten zienhoe trots, respect engevoel vaneigenwaarde samenhangenmet dege- zondheidstoestand. Ineenwereldwaarinweonsvreselijkdrukmakenover gelijkheid, zoudenwemisschienookgelijkheidvoorwatbetreft respect ten opzichtevananderenbeter indegatenmoetenhouden.Dit is ietswat inhet onderwijs regelmatigaandeordezoumoetenkomen. Bijpatiëntendiebezigzijneenplek ineennieuwesamenleving tevinden is de kans dat hun eigenwaarde in het geding komt aanwezig. Met allerlei

24