Ivan Wolffers, Anke van der Kwaak en Nel van Beelen (red.) - Culturele diversiteit in de gezondheidszorg

deel1  Cultuur, context engezondheid

Inhetdagelijksspraakgebruikwordendebegrippen ‘allochtoon’, ‘buitenlan- der’ en ‘migrant’ vaak door elkaar gebruikt. Voordat we verdergaan, is het verstandigomdezebegrippen tedefiniërenenookandereconcepten, zoals ‘vreemdeling’, ‘gastarbeider’, ‘etnische groep’ en ‘etniciteit’ tebespreken. In dit hoofdstukworden verschillende begrippen besprokendie nu gangbaar zijn of die dat inhet verledenwaren. Ookwordt de discussie gevoerd over hetnutvanhetbegrippenpaarallochtoon-autochtoon.Moetendiewoorden niet gewoonwordenafgeschaft? Eennoot vooraf: definities en concepten zullendoor hunbeperkte reik- wijdtenooit dewerkelijkheid volledigkunnenbeschrijven. Door in- enuit- sluiting in categorieën – mede veroorzaakt door herdefiniëring, die soms politiek georiënteerd is – zullen ze altijd bepaalde relevante gegevens en groepenonvolledigen statischweergeven.Wezijnonsbewust vandezebe- perking; een precieze definiëring van begrippen als allochtoon en autoch- toon is echteronmisbaar voor statistischeberekeningenenwetenschappe- lijkonderzoek. Allochtoonenautochtoon Wiebehorenerprecies totdeallochtonen?De term ‘ allochtoon ’komtuithet Grieks enbetekent letterlijk ‘van elders afkomstig’. Om redenen van statis- tische aard –hoeveel allochtonen zijn er nu eigenlijk? – enpraktische aard – opwelke doelgroepen gaanwij ons richten? – gaan veel organisaties uit vandedefinitiesencijfersgeleverddoorhetCentraalBureauvoordeStatis- tiek (CBS). Dezeorganisatie levert al jaren informatieoverbevolkingsgroe- pen en hun aantallen inNederland. Het CBS gaat uit van alle inNederland geregistreerde inwoners, waarbij illegalen (niet geregistreerd) en nieuwe asielzoekers (dienogniet ingeschreven staan indeGemeentelijkeBasisad- ministratie)nietmeegerekendworden. Inaugustus1999voerdehetCBSeennieuwe (brede) standaarddefinitie voor allochtonen in. Tot datmomentwerdener verschillendedefinities ge- hanteerd: eenruime, volgenswelkemenallochtoonwasalsmenzelfóf (een van) de ouders inhet buitenland geborenwaren, en eenbeperkte, volgens welkemenallochtoonwasalsmenzelfén(eenvan)deouders inhetbuiten- landwaren geboren. Eennadeel vande ruime definitiewas dat iedereNe- derlanderdie tijdenseenbuitenlandsverblijf vandeNederlandseouders in het buitenland geboren is, ookmeegeteldwerd. Volgens de ruime definitie waren er per 1 januari 1999 eenmiljoen allochtonenméér dan volgens de beperktedefinitie. Sinds1999 rekenthetCBSpersonen totdecategorieallochtonenals ten minsteéénouder inhetbuitenland isgeboren.Het gaatdusom:

1.1

30