Herman Veenker, Henderien Steenbeek, Marijn van Dijk en Paul van Geert - Talentgerichte ontwikkeling op de basisschool

6 De taak en de leeromgeving

se curriculum aanbiedt. School en externe leeromgeving moeten daarom hun doelen op elkaar afstemmen. Onderzoeken naar de leeropbrengsten van exter- ne leeromgevingen (Geveke, 2016; Geveke et al., 2016; Rickinson et al., 2014; Tal, Bamberger & Morag, 2005) laten zien dat de drietrapsraket belangrijk is voor de leeropbrengst en de aansluiting bij het curriculum. De drietrapsraket bestaat uit: 1 Voorbereiding. Door een goede voorbereiding kan voorkomen worden dat er te veel nieuwe informatie op de leerlingen afkomt. Het is verstandig om in de voorbereidende fase af te stemmen welke tussendoelen of einddoelen behaald kunnen worden door middel van het bezoek. 2 Bezoek. Tijdens het bezoek kan de voorkennis worden toegepast. 3 Verwerking. Het leereffect van een activiteit wordt versterkt als de leerstof na het bezoek op school wordt verwerkt (Anderson, Lucas, Ginns & Dierking, 2000; DeWitt & Osborne, 2010). Opdracht Kijk op de website van een externe leeromgeving. Zoek een activiteit op die je met je schoolklas kunt bezoeken. Bekijk of er lesmateriaal bij de activiteit beschik- baar is. Zo ja, welke doelen worden er genoemd in het materiaal? Indien er geen doelen vermeld worden: welke tussen- of kerndoelen passen bij de activiteit? 6.7.1 Samenvatting In dit hoofdstuk hebben we de talentdriehoek bekeken vanuit het perspectief van de taak en de leeromgeving. De eerste twee principes van talentontwikkeling sluiten hierbij aan. Op microniveau zijn voor de interactie binnen de taak, affordantie, het creëren van een cognitief conflict, de context en de vormgeving van autonomie van belang. ā ā Affordantie heeft betrekking op de wijze waarop kinderen naar een object kijken en welke mogelijkheden tot handelen zij in dit materiaal zien. We on- derscheiden fysieke en digitale affordantie. Door het exploratief gedrag van leerlingen te observeren en hierop door te vragen, krijgt de leerkracht zicht op het niveau van actuele en naaste ontwikkeling. Affordanties kunnen het inzicht van leerlingen ook beperken, bijvoorbeeld wanneer een leerling telkens dezelfde handelingen met het materiaal verricht. ā ā Een cognitief conflict is een tegenstelling tussen wat je als persoon in een be- paalde situatie verwacht, op basis van alle kennis en inzichten die je hebt, en wat je vervolgens in die situatie waarneemt. Goed gekozen materialen kunnen leiden tot affordanties die uitnodigen tot cognitieve conflicten.

6.7 Tot besluit

188