Nel Jessurun & Roxane Warring - Verschillen omarmen

1 De systeemoptiek

DEEL I

De manier waarop mensen de wereld om zich heen organiseren en ervaren, bepaalt hoe zij problemen zien en begrijpen. In ons denken over klachten en problemen is het zoeken naar een oorzakelijk verband dominant. De westers georiënteerde wel zijns- en gezondheidszorg gaat ervan uit dat er voor ieder probleem en iedere klacht een oorzaak, een reden of een verklaring is. Deze wordt binnen de geestelijke ge zondheidszorg (de ggz) vaak samengevat in een DSM-5-classificatie of een diagnose. Die classificatie of diagnose bepaalt de te volgen behandeling. De belangrijkste stro mingen in de psychosociale zorg (psychodynamisch, cognitief en gedragstherapeu tisch) en het maatschappelijk werk zijn in de kern gebaseerd op een lineaire kennis leer en analytische theorie. De lineaire kennisleer gaat ervan uit dat mensen of voorwerpen absolute kenmerken van zichzelf hebben. Dit is eenduidig: iemand ís mooi, slim, handig, depressief, druk of ‘psychisch gestoord’, de vloer ís hard en het werk ís saai. We spreken in dit kader van lineair-causale verbanden, met een oorzaak en een gevolg: de situatie waarin iemand verkeert, is het gevolg van een logische reeks van opeenvolgende gebeurtenissen. Volgens de analytische theorie , die gebaseerd is op de lineaire kennisleer, bevindt de oorzaak van de meeste klachten zich in de mens en in een verstoorde ontwikkeling. Een cliënt met problemen is in deze optiek te helpen door de oorzaak van de klachten te vinden en weg te nemen, of door hem te leren beter met de problemen om te gaan. De circulaire kennisleer daarentegen gaat ervan uit dat mensen alleen relatief kun nen waarnemen en dat betekenisgeving ook relatief is. Mensen en dingen kunnen wor den beschreven in eigenschappen of vormen, maar alleen in relatie tot andere mensen en voorwerpen, omdat die contrasterende eigenschappen of vormen hebben. Van lineair naar circulair

1.1

Ik ben mooi in vergelijking met anderen .

Deze houten vloer is hard ten opzichte van de wollen vloerbedekking in de ka mer hiernaast, maar zacht ten opzichte van de betonvloer in de garage.

29