Herman Veenker, Henderien Steenbeek, Marijn van Dijk en Paul van Geert - Talentgerichte ontwikkeling op de basisschool

3.6 De punten van de talentdriehoek

Een bepaalde taak kan de nieuwsgierigheid van de leerlingen opwekken en de leerkracht kansen geven tot het stellen van prikkelende vragen, zodat de leerlin- gen worden aangezet tot nadenken en leren. Maar als er maar beperkte nieuws- gierigheid is, en de leerlingen amper zijn te bewegen tot taakgericht handelen, kan het voor een leerkracht bijzonder moeilijk zijn er nog een interessante les van te maken. Als je als leerkracht zelf je nieuwsgierigheid verliest, is het niet verwon- derlijk als leerlingen dit ook doen. Dit werkt zo op het gebied van wetenschap en techniek, maar ook bij andere kennisdomeinen. Als er sprake is van een optimale interactie ontstaan er talentmomenten , dat wil zeggen momenten waarop leerkracht en leerling samen een optimaal niveau weten te bereiken. Een voorbeeld daarvan staat in figuur 3.6. Een talentmoment is een moment in de les waarin de interactie tussen kind(eren), volwassene en materiaal optimaal talentontlokkend en -stimulerend is. In hoofdstuk 5 gaan we uitgebreid in op hoe een leerkracht talentmomenten kan herkennen en creëren. Een talentmoment in de klas De leerlingen moeten een proefje uitvoeren waarbij een ballon wordt opgebla- zen en vervolgens weer losgelaten. Het idee erachter is dat ze ervaren dat de lucht weer uit de ballon gaat en dat dit komt door de luchtdruk. De leerlingen exploreren het materiaal, ze blazen de ballon op en laten hemweer los. Een van de leerlingen trekt echter het tuitje van een opgeblazen ballon plat, waardoor de ballon piepend leegloopt. Dit was eigenlijk niet de bedoeling van de leer- kracht. Hoewel ze in eerste instantie de leerling wil laten stoppen met het pro- duceren van dit vervelende geluid, besluit ze er een leermoment van te maken. Ze vraagt aan de leerling hoe het komt dat de ballon geluid maakt. Ze betrekt vervolgens ook andere leerlingen bij deze vraag. Hierop komen verrassende re- acties van de leerlingen. De leerkracht vraagt ze ook om goed te observeren wat er gebeurt bij het tuitje van de ballon tijdens het geluid. Uiteindelijk komen de leerlingen samen tot de conclusie dat de lucht gaat trillen door het tuitje van de ballon. Wanneer de leerling het platte tuitje van de ballon tegen zijn lippen houdt, stopt het gepiep. Na vragen van de leerkracht komen de leerlingen tot de conclusie dat dit komt doordat de lucht niet meer trilt. Het beschreven voorbeeld is een typisch talentmoment omdat de leerlingen nieuwsgierig zijn en het materiaal exploreren. De leerkracht zag dit als een kans om op in te gaan en stelde precies de juiste en genoeg vragen om de leerlingen zelf tot inzicht te laten komen. Ook het materiaal was blijkbaar prikkelend genoeg en bood voldoende handelingsmogelijkheden. Het is dus ook mogelijk om talent- momenten te creëren in de klas en niet alleen in een een-op-eensituatie.

75