Dynamiek van sociaal werk en gemeentelijk beleid - Toby Witte

Inleiding

Buiten dit alles kunnen we meer redenen aanvoeren voor het belang, de be tekenis en de noodzakelijke aandacht van dit studieboek. Ten eerste is (en blijft) het sociaal domein sterk in beweging. De beleids- en financiële kaders van het sociaal beleid worden primair bepaald door de gemeenten, oftewel door besluitvorming in de lokale politiek. De lokale overheid is zoals gezegd door de decentralisatie voor bewoners binnen de eigen gemeente de ‘eerste’ overheid en het verantwoordelijke loket voor zorg en welzijn geworden. Pro fessionals die werkzaam zijn in het sociaal domein behoren te weten hoe die beleidskaders tot stand komen en dienen ervoor te zorgen dat ze betrokken zijn of raken bij het meedenken aan en vormgeven van het lokale sociaal beleid. De uitkomsten van politieke en bestuurlijke besluitvorming zijn niet slechts woorden en nota’s, maar zijn bepalend voor het dagelijkse uitvoeren de werk van de sociaal professionals. Deze professionals dienen zich te rea liseren dat die lokaal-politieke besluiten niet in beton zijn gegoten en ruimte bieden voor improvisatie en beïnvloeding. Beleidsmakers, bestuurders, lo kale politici, sociaal professionals en hun uitvoerende organisaties worden intensiever geconfronteerd met lokaal-sociale vraagstukken (knelpunten) en moeten daarop kunnen anticiperen. Bovendien zijn sociaal professionals er niet louter en alleen om politiek beleid uit te voeren. Van hen mag worden verwacht dat ze het lokale sociaal beleid mede vorm en inhoud geven. Het voorgaande vereist professionals die autonoom en sociaal kunnen werken in allerlei contexten. Dynamiek van sociaal werk en gemeentelijk beleid levert een bijdrage aan het verbeteren van het handelen en denken van (toekomsti ge) professionele werkers en beleidsmakers binnen het brede sociaal domein. Ten tweede richten de meeste Nederlandstalige politicologische en be stuurskundige studieboeken die staan vermeld op de (verplichte) literatuur lijsten van zorg- en welzijnsopleidingen – de nieuwe opleidingen sociaal werk – in het hoger beroepsonderwijs zich qua inhoud hoofdzakelijk op het landelijke politieke systeem: de rol van de staat, opvattingen en ideologieën, politieke partijen, stemgedrag, belangenorganisaties, machtsvraagstukken, democratietheorieën, staatsinrichting, enzovoort. Ze gaan niet of nauwelijks in op de lokale politiek en het gemeentelijke bestuur, terwijl gemeenten er juist toe doen. Bovendien kent de inhoud van deze politicologische en be stuurskundige studieboeken vrijwel geen of weinig koppeling met wat er zich in het sociaal domein binnen gemeenten vanaf januari 2015 afspeelt, terwijl kennis, inzicht en kunde (vaardigheden) bij de sociale dynamiek van de ge meentelijke politiek voor (aankomende) sociaal professionals juist nu zo be langrijk zijn. Ten derde valt op dat aan de zorg- en welzijnsopleidingen (de opleidingen sociaal werk van het Nederlandse hoger beroeps- en wetenschappelijke on derwijs) nog te weinig aandacht is voor politiek en sociaal beleid op gemeen telijk niveau. Dit in tegenstelling tot Engeland en de Verenigde Staten, waar een introductie op de theorie en benaderingen van urban politics en urban governance – local power and community, governance, urban bureaucracy, ci-

15