Dynamiek van sociaal werk en gemeentelijk beleid - Toby Witte

1.1 • Ontstaan en grondslagen

1

Van verzorgingsstaat naar participatiestad

De totstandkoming van de verzorgingsstaat en de transitie naar een zoge noemde ‘participatiesamenleving’ vormen een ingewikkeld, voortdurend maatschappelijk proces. Dat blijft niet zonder gevolgen voor de sociale sec tor en hun uitvoerende professionals. Het sociaal domein is nauw verbonden met de opkomst en transformatie van de verzorgingsstaat: het zijn tenslotte de sociaal professionals die in de dagelijkse praktijk inhoud geven aan een verzorgingsmaatschappij. Op dit moment bevindt de Nederlandse verzorgingsstaat zich op een kan telpunt. De verzorgingsstaat zal niet snel verdwijnen maar is wel aan veran deringen onderhevig. De politiek-maatschappelijke visie op ‘verzorging’ is de laatste decennia fors gewijzigd: het gaat minder om ‘hulpverlening’ en ‘ver zorgen’ en meer om zelf- en samenredzaamheid. Deze ‘ideologische’ omslag stelt andere eisen aan de kwaliteiten van (aankomende) sociaal professionals en ook van gemeentelijke (beleids)ambtenaren die opereren op het vlak van zorg, welzijn en jeugd. Ontstaan en grondslagen De geschiedenis van de verzorgingsstaat in Nederland gaat terug tot ongeveer het laatste kwart van de 19 de eeuw. Vanaf circa 1870 nam de industrialisering in Nederland sterk toe. Er was een groeiende behoefte aan arbeidskracht in de fabrieken en de havens. Door die vraag trokken vele landarbeiders naar de stad. Daar was meer kans op werk en inkomen. Door deze trek van het platteland naar de stad groeide het aantal inwoners van steden explosief en ontstond de ‘sociale kwestie’. De arbeiders en hun gezinnen kwamen te wonen in zeer slechte behui zing, veelal krotwoningen. De hygiëne in de arbeidersbuurten was ronduit belabberd doordat er geen rioleringen en waterleidingen waren. De arbeids omstandigheden waren in die tijd uitzonderlijk slecht en weinig menselijk. Arbeiders (en ook lange tijd kinderen) werkten in fabrieken en bedrijven on der onveilige en ongezonde omstandigheden, ze maakten lange werkdagen en stonden bij het minste of geringste zonder inkomen op straat. Wie niet

1.1

21