István Bejczy - Een kennismaking met de middeleeuwse wereld

1 Vroege Middeleeuwen I (ca. 400 - ca. 750)

13

n de vijfde eeuw deden zich in West-Europa ogenschijnlijk grootschalige veranderingen voor. Het West-Romeinse rijk maakte plaats voor nieuwe staten, geleid door Germaanse ver overaars. Hiervan bleek het Frankische rijk de krachtigste for matie. De geleerde tradities van de Oudheid werden vooral in kerkelijke kring voortgezet. Niettemin wisten de nieuwe machthebbers en de op Romeinse leest geschoeide geestelijkheid elkaar vanaf het begin te vinden. Op politiek en cultureel gebied raakten antieke, christelijke en Germaanse elementen met elkaar versmolten, terwijl de oude sociaal-economische structuren aan vankelijk grotendeels overeind bleven. Dit hoofdstuk beschrijft eerst de verandering van het politieke en culturele klimaat in West-Europa op de drempel van Oudheid en Middeleeuwen. Vervolgens wordt de vraag gesteld in hoeverre deze verandering een breuk oplevert met het Romeinse verleden. Het lijkt erop dat de continuïteit tamelijk groot is geweest, zowel op het gebied van bestuur en economie als op dat van godsdienst en ge leerdheid. Na de dood van keizer Theodosius I de Grote (395), die in 380 het christendom tot enig toegelaten godsdienst had verklaard, was het Romeinse rijk voorgoed in twee helften verdeeld, elk met hun eigen keizer. Het Oost-Romeinse of Byzantijnse rijk bleef bestaan tot 1453, toen de Turken Constantinopel veroverden. Het West-Ro meinse rijk daarentegen ging al in de loop van de vijfde eeuw ten onder aan de *volksverhuizingen. Langs de gehele noordgrens van het Romeinse rijk, die langs de Rijn en de Donau liep, woonden Germaanse stammen, van de Friezen aan de Noordzee tot de Ostrogoten (of Oost-Goten) in de huidige Oekraïne. Vreemden waren de Germanen voor de Ro meinen allang niet meer. Sommige stammen woonden binnen de grenzen van het rijk, zoals de Bataven in de Rijndelta, bij wie zich in de vierde eeuw de Salische Franken voegden die vervolgens naar het zuiden uitzwermden. Germaanse boeren waren door de Ro meinen overal in de grensstreken toegelaten om het land te ontgin nen. Ook werden Germanen in de Romeinse legioenen opgeno Volksverhuizingen en val van het West-Romeinse rijk