István Bejczy - Een kennismaking met de middeleeuwse wereld

25

HET MEROVINGISCHE RIJK

Afbeelding 1.4: Graf van Dagobert in de door hem gestichte abdijkerk van Saint-Denis bij Parijs. Bijna alle (West-)Frankische en Franse koningen zijn in deze kerk begraven. Dagoberts monument dateert uit de dertiende eeuw. De Franse koning Lodewijk IX de Heilige liet toen nieuwe graf monumenten maken voor zijn voorgangers.

bisschop benoemen. Zijn zoon Karel Martel (r. 714-741; de aandui ding ‘Karolingen’ is van zijn naam afgeleid) slaagde erin de Frie zen, die Utrecht weer hadden heroverd, en ook de verloren gebie den ten oosten van de Rijn definitief te onderwerpen. Bovendien wist hij ten zuiden van de Loire zijn gezag te doen gelden. Evenals zijn voorgangers beloonde hij zijn krijgers dikwijls met kerkelijk land. Zijn zoon Pepijn III de Korte (r. 741-768) ging op dezelfde voet verder maar bereikte in 743/44 een compromis met de kerk: de begunstigden mochten het land in vruchtgebruik houden, maar erkenden het kerkelijk eigendom en droegen daarvoor een belas ting af (men noemt deze landen precaria verbo regis , ‘gunsten op ver zoek van de koning’). Het belangrijkste wapenfeit van Karel Martel betreft zijn terugdringen van de Arabieren (slag bij Poitiers, 732). Al bij de dood van Mohammed, precies honderd jaar eerder, hadden diens volgelingen het hele Arabische schiereiland in handen. In de eeuw die volgde veroverden zij het Midden-Oosten en (omstreeks 700) Noord-Afrika op het Oost-Romeinse rijk, terwijl in oostelijke rich ting de Indus werd bereikt. In 711 stak een Arabisch-Berbers leger over naar Spanje en verpletterde de Visigoten. Alleen Asturië, in het noordwesten, bleef in christelijke handen. Tegen 720 vielen de moslims het Frankische rijk binnen. Hun nederlaag bij Poitiers betekende een keerpunt. Karel Martel en Pepijn de Korte drongen hen terug tot de Pyreneeën. De islamitische macht in Europa zou zich concentreren in het emiraat van Córdoba, opgericht in 756 en onafhankelijk van de kalief in Bagdad. Ook andere Germaanse rijken hadden in de zevende eeuw te lijden onder gezagsverbrokkeling. Engeland was verdeeld in een groot aantal koninkrijkjes. In de zevende eeuw klonterden deze samen tot een zevental: Mercië, Northumbrië en East Anglia, waar