باب و تجدد

1 / 24

ﻧﺎدر ﺳﻌﯿﺪی
آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و ﻣﺴﺌﻠﮫ ﺗﺠﺪّد
ﻗﺒﻞ ازﺑﺮرﺳﯽ ﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و ﻣﻮﻗﻒ آن در ﺑﺎره ﻣﻔﮭﻮم ﺗﺠﺪّد ﻻزم اﺳﺖ ﮐﮫ روش
ﭘﮋوھﺶ در ﻣﻮرد آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب را ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﺋﯿﻢ. اﻧﺘﺨﺎب روش ﻧﺎدرﺳﺖ از اﺑﺘﺪا ﺗﺤﻘﯿﻖ
ﺻﺤﯿﺢ را ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽ ﺳﺎزد. ﻣﮭﻤﺘﺮﯾﻦ واﺳﺎﺳﯽ ﺗﺮﯾﻦ اﺻﻞ روش ﺷﻨﺎﺳﯽ درﺑﺮرﺳﯽ
آﺛﺎرﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﺗﺤﺎد ﻧﺎﮔﺴﺴﺘﻨﯽ ﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و ﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ اﺳﺖ. اﯾﻦ اﺻﻞ ﯾﮑﯽ
ازاﺻﻮل اﻋﺘﻘﺎدی دﯾﺎﻧﺖ ﺑﮭﺎﺋﯽ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دھﺪ و ﺑﺪﯾﻦ ﺟﮭﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺗﻘﻮﯾﻢ ﺑﮭﺎﺋﯽ از زﻣﺎن
ظﮭﻮر آﺋﯿﻦ ﺑﺎﺑﯽ آﻏﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد.
ﺑﮫ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﮭﺎﺋﯽ اﮔﺮ ﭼﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﭘﯿﺎﻣﺒﺮی ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎ آﺋﯿﻨﯽ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻮده اﻧﺪ اﻣّﺎ
درﻋﯿﻦ ﺣﺎل دو آﺋﯿﻦ ﺑﺎﺑﯽ وﺑﮭﺎﺋﯽ ﺑﮫ ﮔﻮﻧﮫ وﯾﮋه ای از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ اﻧﻔﮑﺎک ﻧﺎﭘﺬﯾﺮﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ازﻧﻈﺮآﺋﯿﻦ ﺑﮭﺎﺋﯽ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب دارای دو ﻣﻘﺎم وﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﻮده اﻧﺪ؛ رﺳﺎﻟﺖ و ﺗﺒﺸﯿﺮ. اﻣّﺎ اﯾﻦ دو
وظﯿﻔﮫ و ﻣﻘﺎم از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺟﺪا ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﯾﻌﻨﯽ آﻧﮑﮫ رﺳﺎﻟﺖ اﯾﺸﺎن ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺎﻣﺒﺮی ﻣﺴﺘﻘﻞ از
طﺮ ﯾﻖ ﺗﺒﺸﯿﺮ اﯾﺸﺎن ﺑﮫ ظﮭﻮر ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ ﻗﺎﺑﻞ درک ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ وظﯿﻔﮫ ﺗﺒﺸﯿﺮ از
طﺮﯾﻖ وﺿﻊ اﺣﮑﺎم و طﺮح ﺟﮭﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﺑﺪﯾﻌﯽ در آﺛﺎرﺷﺎن اﺟﺮا ﻣﯽ ﺷﻮد.
ﻧﺘﯿﺠﮫ اﯾﻦ اﺻﻞ روش ﺷﻨﺎﺳﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ آﺛﺎرﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺮ ﻓﺮھﻨﮓ اﻧﺘﻘﺎل اﺳﺖ.
ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﮫ اﺣﮑﺎم واﺻﻮل ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻧﻔﯽ ﺳﻨﺖ ھ ﺎی ﭘﻮﺳﯿﺪه ﮔﺬﺷﺘﮫ اﺳﺖ درﻋﯿﻦ آﻧﮑﮫ
ﻣﺪﻧﯿﺖ راﺳﺘﯿﻦ آﯾﻨﺪه را ﺻﺮﻓﺎً ﺑﮫ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻠﯽ و اﻧﺘﺰاﻋﯽ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﺗﺸﺮﯾﺢ و ﺗﺼﺮﯾﺢ
وﯾﮋﮔﯽ ھﺎی آن ﻣﺪﻧﯿﺖ ﺟﺪﯾﺪ در آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﺮدد. اﻣّﺎ ھﻤﯿﻦ اﺻﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺪﯾﻦ
ﻣﻌﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ اﮔﺮﭼﮫ ﺑﺮﺧﯽ از واژه ھﺎ وﻣﻔﺎھﯿﻢ ﺳﻨﺘﯽ در آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﺳﻤﺎً ﻧﻔﯽ ﻧﻤﯽ ﮔﺮدد
اﻣﺎ در واﻗﻊ ھﺪف از ھﻤﺎن واژه ھﺎ ﻧﯿﺰ ﻧﻔﯽ ﺳﻨﺖ ﭘﺮﺳﺘﯽ و ﺣﺮﮐﺖ در ﺟﮭﺖ ﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت
ﺑﮭﺎءﷲ اﺳﺖ. ﺑﮫ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ اﮔﺮ ﮐﮫ ﺑﺨﻮاھﯿﻢ ﻣﻮﻗﻒ راﺳﺘﯿﻦ ﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﺎب را درﯾﺎﺑﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ
ﺑﮫ ﻣﺠﻤﻮﻋﮫ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ ﺗﻮﺟﮫ ﻧﻤﺎﺋﯿﻢ.
ﻋﺪم ﺗﻮﺟﮫ ﺑﮫ اﯾﻦ اﺻﻞ اﺳﺎﺳﯽ در ﺑﺮرﺳﯽ ھﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﺎﻋﺚ
اﺷﺘﺒﺎھﺎت اﺳﺎﺳﯽ و داوری ھﺎی ﻋﺠﻮﻻﻧﮫ و اﻓﺮاطﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ . در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﮫ ﮐﻮﺗﺎه ﻓﺮﺻﺘﯽ
ﺑﺮای ﺑﺤﺚ ﺗﻔﺼﯿﻠﯽ در ﺧﺼﻮص آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و ﻣﺴﺌﻠﮫ ﺗﺠﺪّد ﻧﯿﺴﺖ. اﻣّﺎ ﺑﮫ اﺧﺘﺼﺎر ﺑﮫ ﺳﮫ
ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻮﺟﮫ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﺋﯿﻢ.
در ﻗﺴﻤﺖ اول ﺑﮫ ﺷﮑﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﮐ ﻮﺗﺎه ﺑﮫ اﺷﺘﺒﺎھﺎت ﻋﻤﺪه درﺗﺸﺮﯾﺢ ﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و
ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺗﺠﺪّد ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ. درﻗﺴﻤﺖ دوّم ﺑﺎز ﺑﮫ ﮔﻮﻧﮫ ای ﺑﺴﯿﺎرﻣﺨﺘﺼﺮ ﻣﻔﮭﻮم ﺗﺠﺪّد را
ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ﻗﺮار ﻣﯽ دھﯿﻢ. و آﻧﮕﺎه در ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻮم ﺑﮫ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﻮﻗﻒ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در
ﻣﻮرد ﻣﺴﺌﻠﮫ ﺗﺠﺪّد ﺗﻮﺟﮫ ﺧﻮاھﯿﻢ ﻧﻤﻮد.
1 – اﺷﺘﺒﺎھﺎت ﻋ ﻤﺪه در ﺑﺮرﺳﯽ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب
ﻋﺪم ﺗﻮﺟﮫ ﺑﮫ ارﺗﺒﺎط ﻧﺎﮔﺴﺴﺘﻨﯽ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﺎ ﭘﯿﺎم و ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ ﺑﮫ ﺗﻌﺎﺑﯿﺮ
ﻧﺎدرﺳﺘﯽ ازﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﯾﮏ ﻧﻮع از اﯾﻦ ﺗﻌﺎﺑﯿﺮ ﻧﺎرﺳﺎ ﺑﮫ ﺳﺘﯿﺰ ﻣﯿﺎن ﺟﮭﺎن
ﺑﯿﻨﯽ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺣﺘﯽ ﺑﺮﺧﯽ از ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﺠﺎ
رﻓﺘﮫ اﻧﺪ ﮐﮫ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ ﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﭘﯿﺎﻣﯽ ﭘﯿﺸﺮو ﺑﻮد در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﮫ ﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ ﻓﺎﻗﺪ
ﻋﻨﺼﺮﻣﺘﺮﻗﯽ اﺳﺖ. از ﻣﮭﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻈﺎھﺮ اﯾﻦ طﺮز ﺗﻔﮑﺮ اﻧﺪﯾﺸﮫ ای اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺨﺼﻮص در ﻣﯿﺎن
ﺑﺮﺧﯽ ازروﺷﻨﻔﮑﺮان ﻣﺘﺄﺛﺮ ازﻣﺎرﮐﺴﯿﺰم ر اﻧﺞ اﺳﺖ. اﯾﺸﺎن آﺛﺎرﺣﻀﺮت ﺑﺎب را دﻋﻮﺗﯽ ﺑﮫ ﭘ ﯿﮑﺎر
واﻧﻘﻼب داﻧﺴﺘﮫ اﻧﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﮫ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ را ﻏﯿﺮاﻧﻘﻼﺑﯽ وﺳﺎزﺷﮕﺮ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
ﺑﮫ ھﻤﭽﻨﯿﻦ اﯾﺸﺎن ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب را ﻣﻌﻄﻮف ﺑﮫ ﻓﻠﺴﻔﮫ ای اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﮫ ھﺪﻓﺶ از