باب و تجدد

ﮔﺮاﺋﯽ ﺗﺠﺪد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻞ ﺗﻘﺪّس اﻧﺴﺎن و ﺗﻘﺪّس ھﺴﺘﯽ ﺑﻨﺎ ﺷﻮد. اﯾﻦ ﺗﻘﺪّس ﺻﺮﻓﺎً در ﺗﻌﺒﯿﺮی روﺣﺎﻧﯽ و ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ از ﺗﻤﺎﻣﯿﺖ ھﺴﺘﯽ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﺋﯽ و آزادی و ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎن اﻣﺮی دﻟﺒﺨﻮاھﯽ و ﻧﺴﺒﯽ و ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﻧﻤﯽ ﮔﺮدد ﺑﻠﮑﮫ ﻣﻔﮭﻮﻣﯽ ﻣﺎھﻮی و ﻋﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﮫ ﻋﻼوه ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺒﯿﺮ روﺣ ﺎﻧﯽ از ھﺴﺘﯽ از ﺗﻀﺎد و ﺳﺘﯿﺰ ﻓﺮھﻨﮓ ﺑﺎ طﺒﯿﻌﺖ ﻧﯿﺰ ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﯽ رود ﭼﺮا ﮐﮫ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻧﺴﺎن ﺗﻘﺪّس را در ﺧﺼﻮص طﺒﯿﻌﺖ ھﻢ ﺻﺎدق ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ وﻟﺬا ھﻮﯾﺖ آدﻣﯽ ﻧﮫ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻀﺎد ﺑﺎ طﺒﯿﻌﺖ و ﻧﮫ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﻮﻻت ﻣﺤﺪود ﻓﺮھﻨﮕﯽ، ﻧﻈﯿﺮ ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺰم، ﺑﻠﮑﮫ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺸﺘﺮک در وﺟﻮد ھﻤﮫء آدﻣﯿﺎن ﯾﻌﻨﯽ ﺟﻨﺒﮫء ﻗﺪﺳﯽ و اﺳﺘﻌﻼﺋﯽ و روﺣﺎﻧﯽ اﻧﺴﺎن ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﮔﺮدد. اﯾﻦ ﻓﺮھﻨﮓ دﯾﮕﺮ ﻓﺮھﻨﮓ ﺗﺠﺪد ﻏﺮﺑﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﮫ از اﺑﺘﺪا ﻣﻔﮭﻮﻣﯽ ﭼﻨﺪ ﺑُﻌﺪی ﺑﮫ ﺧﻮد ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﻋﻘﻼﻧﯿﺖ آن ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ اﻣﺮی اﺑﺰاری وﻣﺎدّی ﺑﻠﮑﮫ اﻣﺮی ﻓﺮھﻨﮕﯽ و اﺧﻼﻗﯽ وازھﻤﮫ ﻣﮭﻤﺘﺮ اﻣﺮی روﺣﺎﻧﯽ و رﺑّﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﺑﮫ ھﻤﯿﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﭼﻮن اﺻﻞ آزادی و ﺧﻮد ﻣﺨﺘﺎری اﻧﺴﺎن اﮐﻨﻮن ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ اﺻﻞ ﺗﻘﺪس ﻓﺮد ﻓﺮد آدﻣﯿﺎن اﺳﺖ در آن ﺻﻮرت اﯾﻦ آزادی، آزادی ﻧﺎﻣﺤﺪود ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﮫ ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ آزادی راﺳﺘﯿﻦ اﺳﺖ و آن ﻣﺴﺘﻠﺰم ھﻤﺎھﻨﮕﯽ آزادی و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺳﺖ. در ﻧﺘﯿﺠﮫ آدﻣﯽ ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ ﺑﮫ ﺧﺎطﺮ ﻣﻘﺎم ﻗﺪﺳﯽ وﻣﺘﻌﺎﻟﯿﺶ ﺑﺎﯾﺪ ازآزادی و ﺧﻮد ﻣﺨﺘﺎری ﺑﺮﺧﻮردارﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﮑﮫ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻌﮭّﺪ ﺑﮫ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﯽ و ﮐﻠﯽ وﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ وﻋﺸﻖ وﻣﺤﺒﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ ھﻤﮫء اﻓﺮاد اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰ در او ﻣﺘﺤﻘﻖ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﮫ ھﻤﯿﻦ ﻋﻠّﺖ اﮔﺮﭼﮫ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺿﺮورت آزادی را ﺗﺼﺮﯾﺢ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ، اﻣّﺎ ﻣﺆﮐّﺪ ﻣﯽ ﺳﺎزد ﮐﮫ اﯾﻦ آزادی ﺑﺎﯾﺪ در ﭼﺎرﭼﻮب ﺗﻌﮭّﺪ ﺑﮫ اﺻﻮل ا ﺧﻼﻗﯽ و روﺣﺎﻧﯽ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد ﺗﺎ آﻧﮑﮫ آزادی وﯾﺮاﻧﮕﺮ ﺧﻮد ﻧﺸﻮد و در ﻧﺘﯿﺠﮫ آزادی، وﺳﯿﻠﮫ ای ﺑﺮای ﺣﻔﻆ آزادی ﺑﺸﻮد. اﻣّﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﮫ داﺷﺖ ﮐﮫ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﺎ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﮫ ﻓﺮھﻨﮓ ﺟﺒﺮ ﺳﻨﺖ ﭘﺮﺳﺖ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮاﻓﻘﺘﯽ ﻧﺪارد. ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﺟﻨﺒﮫ روﺣﺎﻧﯽ ھﺴﺘﯽ و اﻋﺘﻘﺎد ﺑﮫ ﻋﺮﻓﺎن و وﺣﺪت ﺧﺪا زﻣ ﯿﻨﮫ و ﻣﺒﻨﺎﺋﯽ اﺳﺖ ﺑﺮای ﻧﻔﯽ ﺳﻨﺖ ﭘﺮﺳﺘﯽ، ﻧﻔﯽ ﻓﺮھﻨﮓ ﺗﻘﻠﯿﺪ، ﻧﻔﯽ ﻓﺮھﻨﮓ ﺟﺒﺮ و ﻧﻔﯽ روﯾﮑﺮدی اﯾﺴﺘﺎ ﺑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ. ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺗﻌﺎرض ﻣﯿﺎن اﻋﺘﻘﺎد ﺑﮫ ﺧﺪا و آزادی و ﺧﻼﻗﯿﺖ و ﭘﻮﯾﺎﺋﯽ اﻧﺴﺎن را از ﻣﯿﺎن ﻣﯽ ﺑﺮد. ﺗﻌﺒﯿﺮ روﺣﺎﻧﯽ از ھﺴﺘﯽ درﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﻣﻘﺎم اﻧﺴﺎن و آزادی اﻧ ﺴﺎن اﺳﺖ. در ﻧﺘﯿﺠﮫ ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﭘﻮﯾﺎﺳﺖ و ﺗﺎرﯾﺦ دارای ﻣﻌﻨﺎ وﺟﮭﺖ و ﻏﺎﯾﺖ اﺳﺖ و ﺗﻘﻮﯾﻢ ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﺎن ھﺎ اﻣّﺎ درﺗﻤﺎﻣﯿﺖ وﺟﻮد ﺧﻮﯾﺶ و ﺑﺎ ﺗﻔﺎﻋﻞ ﺑﺎ ظﮭﻮر وﺟﻠﻮهء اﺳﻤﺎء و ﺻﻔﺎت اﻟﮭﯽ در ﺗﺎرﯾﺦ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد. وﻟﯽ ﻓﻠﺴﻔﮫء ﺗﺎرﯾﺦ در آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﮫ ﺗﺎرﯾﺦ در ﻓﺮھﻨﮓ اﻣﯿﺪ ﺗﺠﺪد ﻏﺮﺑﯽ ﺗﻔﺎوت دارد. ﻓﻠﺴﻔﮫء ﺗﺎرﯾﺦ در ﻓﺮھﻨﮓ ﺗﺠﺪد ﻏﺮﺑﯽ اﮔﺮﭼﮫ ﺗﺎرﯾﺦ را دارای ﻣﻌﻨﺎ و ﻏﺎﯾﺖ داﻧﺴﺘﮫ و ﺑﺮای اﻧﺴﺎن وﻓﻌﻞ او ﻧﻘﺶ ﺧﻼﻗﯽ درﺗﻘﻮﯾﻢ اﯾﻦ ﺗﺎرﯾﺦ ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ اﻣّﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺗﺎرﯾﺦ در ﻣﻮﻗﻔﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﮫ ﮐﮫ ھﻢ اﮐﻨﻮن و ﯾﺎ ﺑﺰودی ﺑﮫ ﭘﺎﯾﺎن ﺧﻮد ﻧﺎﺋﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد. در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﺑﺎ ﭘﺎﯾﺎ ن ﺗﺎرﯾﺦ رﺳﺎﻟﺖ آزاد اﻧﺴﺎن ھﻢ ﺑﮫ ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽ رﺳﺪ ﭼﺮا ﮐﮫ دﯾﮕﺮ ﯾﻮﺗﻮﭘﯿﺎ ﻣﺘﺤﻘﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ و دﯾﮕﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮی ﺑﻨﯿﺎدی در ﺟﮭﺖ ﻋﺪاﻟﺖ و آزادی ﻻزم ﻧﺨﻮاھﺪ ﺑﻮد. اﻣّﺎ ﻓﻠﺴﻔﮫ ﺗﺎرﯾﺦ در آﺛﺎر ﺑﺎﺑﯽ ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ ﺗﺎرﯾﺦ را دارای ﻣﻌﻨﺎ و ﺟﮭﺖ ﻣﯽ داﻧﺪ و ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ ﺑﮫ آزادی و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﻧﺴﺎن در اﯾﻦ ﺳﯿﺮ ﺗ ﺎرﯾﺦ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﻣّﺎ ﺑﮭﯿﭻ وﺟﮫ ﺑﮫ ﭘﺎﯾﺎن ﺗﺎرﯾﺦ اﻋﺘﻘﺎد ی ﻧﺪارد. ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ ﻣﻔﮭﻮم ﭘﺎﯾﺎن ﺗﺎرﯾﺦ ﯾﺎ ﺑﮫ اﺻﻄﻼح دﯾﻨﯽ ﻣﻔﮭﻮم رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ و روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺧﻮد ﺑﮫ ﺷﮑﻞ اﺻﻞ ﭘﻮﯾﺎﺋﯽ ﻧﺎﻣﺤﺪود و وﻗﻔﮫ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدد. روز رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ ﻧﮫ ﭘﺎﯾﺎن ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻠﮑﮫ ﭘﺎﯾﺎن ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﮫ ﺧﺎص از ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻓﺮھﻨﮕﯽ و روﺣﺎﻧﯽ ﺟﺎﻣﻌﮫ ﺑﺸﺮی اﺳﺖ و ﻟﺬا روز رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ ﺳﺮآﻏﺎز ﻣﺮﺣﻠﮫ ﺟﺪﯾﺪی از اﯾﻦ ﺗﮑﺎﻣﻞ و ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﻮﯾﺎ و ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ. ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ در آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﻧﺴﺎن ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺧﺪا ﻧﻤﯽ ﮔﺮدد ﺑﻠﮑﮫ ﻣﻈﮭﺮ اﺳﻤﺎء و ﺻﻔﺎت اﻟﮭﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد و در ﻧﺘﯿﺠﮫ درﺟﮭﺖ ظﮭﻮر آن اﺳﻤﺎء و ﺻﻔﺎت ﯾﻌﻨﯽ ﺣﻘﯿ ﻘﺖ و ﻋﺪاﻟﺖ وﻋﺸﻖ و وﺣﺪت در ﺻﺤﻨﮫء ﺗﺎرﯾﺦ ﻗﯿﺎم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.