Anouke Bakx, Anje Ros en Erik Bolhuis - Cyclisch onderwijs ontwerpen

1.1    Onderwijs in verandering

van websites. Goede sites bevatten korte, heldere teksten met duidelijke kopjes en veel beeldtaal, zoals concept maps , schema’s, illustraties, filmpjes, vlogs en dergelijke, en ze worden vaak ondersteund door geluid. De toegankelijkheid van informatie – feiten zoals in Wikipedia, maar ook bijvoor- beeld 3D-landkaarten (Google Earth), opinies, woordenboeken, ideeën, uitleg en nieuws – heeft grote consequenties voor het onderwijs. Moeten leerlingen deze informatie die snel beschikbaar is nog uit hun hoofd leren? Hoe leren leerlingen deze informatie te be- oordelen, toe te passen en te integreren in reeds aanwezige kennis? Wat betekent de toegankelijkheid van informatie en de snelle ontwikkeling van digi- tale toepassingen voor het onderwijs? Informatie die leerlingen op internet kunnen vinden, is niet gelijk aan kennis. Kennis wordt het pas als de informatie door leer- lingen geïnterpreteerd kan worden, als de informatie voor leerlingen betekenisvol wordt. Het is van groot belang dat het onderwijs leerlingen een stevig kader biedt om nieuwe leerervaringen een plek te geven en hun vaardigheden aanleert om zelf nieuwe kennis te verwerven. Om de wereld te begrijpen moeten leerlingen over- zicht krijgen en inzicht verwerven in de belangrijkste concepten. Op deze wijze ont- wikkelen leerlingen een ‘mentaal model’, een raamwerk van samenhangende begrip- pen, waarmee ze allerlei informatie snel en betekenisvol op kunnen nemen. Feiten over wanneer iets plaatsvond kunnen ze bijvoorbeeld snel een plek geven doordat ze de tijdvakken kennen met de belangrijkste kenmerken. Of ze kunnen gegevens over energieverbruik begrijpen omdat ze weten hoe elektriciteit ‘werkt’. Hoewel fei- tenkennis belangrijk is om mentale modellen op te kunnen bouwen, wordt die fei- tenkennis minder een doel op zich. In onderwijs dat leerlingen goed voorbereidt op de toekomst, neemt het leren van concepten een belangrijke plaats in. Ter overdenking: Nieuwe ontwikkelingen Nieuwe ontwikkelingen zijn van invloed op de kennis en vaardigheden die mensen nodig hebben. Het is daarom van belang om steeds de discussie te blijven voeren over de vraag welke kennis essentieel is om te leren en welke accentverschuivingen er moeten plaats- vinden. Vragen die je daarbij kunt stellen, zijn bijvoorbeeld: ■ ■ Moeten we het accent leggen op kennis van feiten of meer op conceptuele kennis, zoals historisch besef, ruimtelijk inzicht, geografisch besef, inzicht in de werking en verklaring van verschijnselen? ■ ■ Moeten we het accent leggen op cijferen en het toepassen van formules of op getal- begrip en inzicht? ■ ■ Moeten we het accent leggen op spelling en schrijfvaardigheid of op communicatie- vaardigheden? ■ ■ Zullen de leerlingen van nu in hun verdere leven ooit nog zelf iets met de hand schrij- ven? Moet een typediploma in het curriculumworden opgenomen? Of zal de volgende generatie computers niet meer over een toetsenbord beschikken?



19