از ظلم به عدالت

ّ ﻗﺪ ﺣﺒﻄﺖ اﻋﻤﺎل اﺳﮑﻨﺪر اﻷوّل اﻟّﺬی ﺑﮫ ﺑﻨﯿﺖ اﻻﺳﮑﻨﺪرﯾّﺔ و ﺳﻤّﯿﺖ ﺑﺎﺳﻤﮫ ﻗﺪ اﺧﺬﺗﮭﺎ اﻟﺒﻼﯾﺎ ﻣﻦ ﮐﻞ اﻷﺷﻄﺎر … اﯾﻦ ﻣﻈﻠﻮم را ﺣﺰن دﯾﮕﺮ اﺣﺎطﮫ ﻧﻤﻮده و ھﻤّﯽ ﺑﺮ ھﻢّ اﻓﺰوده ﭼﮫ ﮐﮫ ﺳﺮاج ﺑﻄﺤﺎ ء را ارﯾﺎح ﻣﺨﺘﻠﻔﮫ اﺣﺎطﮫ ﻧﻤﻮده و ﻧﻮر ﺣﺠﺎز را ﺧﺴﻮف اﺧﺬ ﮐﺮده . ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻨﻘﻠﺐ ﻣﺸﺎھﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ھﯿﭻ ﯾﮏ از اﻗﻮﯾﺎ ﺑﺮ ﺿﻌﻔﺎ رﺣﻢ ﻧﻨﻤﻮده ﻣﺜﻼً اﮔﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﮫ ﯾﮏ ﻧﻔﺲ راﺟﻊ ﺷﻮد و ﯾﮏ ﻗﺮﯾﮫ از ﻗﺮی ﺧﺎرج از ﺣﮑﻮﻣﺖ او ﺷﺐ و روز در ﺻﺪد آﻧﺴﺖ ﮐﮫ آن ﻗﺮﯾﮫ را ھﻢ اﺧﺬ ﻧﻤﺎﯾﺪ . ای ﮐﺎش اﯾﻦ طﻤﻊ و اﺷﺘﮭﺎ ء ﺑﮫ ﺟﮭﺎت دﯾﮕﺮ ﺗﻮﺟّﮫ ﻣﯽ ﻧﻤﻮد . و اﮐﺜﺮ ﻣﺤﺎرﺑﺎت ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺤﺾ ھﻮی ظﺎھﺮ وﻟﮑﻦ ﺑ ﮫ دﯾﻦ و ﺣﻤﯿّﺖ و وطﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯽ دھﻨﺪ . دﯾﻦ و وطﻦ ﺷﮭﺎدت ﻣﯽ دھﻨﺪ ﺑﺮ ﮐﺬب اﯾﻦ ﮔﺮوه . ﺑﮕﻮ ﻋﺎﻟﻢ ﯾﮏ وطﻦ اﺳﺖ و ﻣﺒﺪء ﺧﻠﻖ از ﯾﮏ ﮐﻠﻤﮫ اﯾﻦ ﻧﺰاع از ﺑﺮای ﭼﮫ و اﯾﻦ ﻋﻨﺎد از ﺑﮭﺮ ﮐﮫ … ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺑﺰرﮔﯽ ﻣﺤﺾ ھﻮی ﺑﮫ دﺳﺖ اﻋﺪا اﻓﺘﺎده . 7 اﻟﻘﻌﺪه اﻟﺤﺮام ﺳﻨﮫ 1299 4 داری و ﮐﻤﻮﻧﯿﺰم دوﻣﯿﻦ ﺷﮑﻞ ﺳﺮﮐﻮب و ﺳﺘﻢ ﺑﮫ ﺳﺎﺧﺘﺎر اﻗﺘﺼﺎدی ﺟﺎﻣﻌﮫ ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد. در ﮔﺬﺷﺘﮫ ﭼﮫ ﺷﯿﻮۀ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺮده دا ری و ﭼﮫ ﻓﺌﻮداﻟﯿﺰم ﺑﮫ ای آﺷﮑﺎر ﺑﺮ ﻧﻔﯽ اﻧﺴﺎﻧﯿّﺖِ اﻧﺴﺎن و ﺧﻮاری و ذﻟّﺖ آدﻣﯽ ﺑﻨﺎ ﺷﺪه ﺑﻮد. اﻣّﺎ در ﺟﮭﺎن ﻣﺎ ﻧﻈﺎم اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﻌﻤﻮﻻً ﯾﺎ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ داری و ﯾﺎ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ ﮐﻤﻮﻧﯿﺰم ﺟﻠﻮه ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ. ھﺮ دو ﻧﻈﺎم اﻗﺘﺼﺎدی ﺳﺮ ﻣﻨﺸﺎء ﺑﺴﯿﺎری ﺟﻮر و ﺳﺘﻢ و ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ و در واﻗ ﻊ ھﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﮫ داری ﻣﺤﺾ و ھﻢ ﮐﻤﻮﻧﯿﺰم ﺟﻠﻮه ھﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ از اﻧﺤﻄﺎط اﻧﺴﺎن ﺑﮫ ﺣﺪّ ﯾﮏ ﺣﯿﻮان وﺣﺸﯽ و ﻧﻔﯽ ﺷﺮاﻓﺖ و ﮐﺮاﻣﺖ اﻧﺴﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﮫ داری ﻋﻨﺎن ﮔﺴﯿﺨﺘﮫ رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎزار ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﯽ آﻧﮑﮫ ﻧﮫ ﺑﺮاﺑﺮی ﻓﺮﺻﺖ ھﺎ ﻣﻄﺮح ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ اﺻﻮل و ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﯽ در ﻓﻌّﺎﻟﯿّﺖ ھﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﻘﺸﯽ ﭼﺸﻢ ﮔﯿﺮ ﺑﺎزی ﮐﻨﺪ. در واﻗﻊ ﻧﻈﺎم رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎزار ھﻤﺎن ﺗﻌﻤﯿﻢ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ اﺻﻞ ﺟﻨﮕﻞ و ﻣﻨﺎزﻋﮥ ﺑﻘﺎ در ﺳﻄﺢ رواﺑﻂ اﻗﺘﺼﺎدی اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﻓﺮض ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﮐﮫ آدﻣﯿﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﮫ ای از ﺧﻮاھﺶ ھﺎی ﺧﻮدﺧﻮاھﺎﻧﮫ اﻧﺪ ﮐﮫ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﯿﮕﺎﻧﮫ و ﺟﺪا ﺑﻮده و ﺻ ﺮﻓﺎً ﺧﻮاھﺎن ﺳﻮد و ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در اﯾﻦ اﻧﺪﯾﺸﮫ ﺧﺮد آدﻣﯽ اﺳﺎﺳﺎً ﺑﮫ ﻋﻨﻮان اﺑﺰاری ﻣﺆﺛّﺮ ﺑﺮای ﭘﯿﺸﺒﺮد ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮد ﭘﺮﺳﺘﺎ ﻧﮥ ﺷﺨﺼﯽ ﻣﻨﺤﻂ ای ﮐﮫ در آن آدﻣﯿﺎن ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﻨﻄﻖ ﺟﻨﮕﻞ ﺑﮫ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﻧﮕﺮﻧﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﮫ ظﮭﻮر ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ھﺎی اﻓﺮاطﯽ طﺒﻘ ﺎﺗﯽ، اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی در ﻓﺮﺻﺖ ھﺎ، ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ درﻣﺎﻧﺪﮔﺎن، ﺗﺤﮑّﻢ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺻﺮﻓﺎً ﭘﻮﻟﯽ، ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎﯾﯽ ﺑﮫ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺤﺮوﻣﺎن، اﻧﮭﺪام ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ و رواج ﻣﻨﻄﻖ ﮐﺎﻻﯾﯽ در ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﯽ اﻧﺠﺎﻣﺪ. وﻟﯽ ﻧﻔﯽ اﻧﺴﺎﻧﯿّﺖ آدﻣﯿﺎن در ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﮫ داری ﻣﺤﺾ ﺑﮫ ﻣﻌﻨﺎی اﺛﺒﺎت و ﺗﺠ ﻠﯿﻞ اﻧﺴﺎﻧﯿّﺖ در ﻧﻈﺎم ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ. ﺑﺮﻋﮑﺲ، ﻧﻈﺎم ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺘﯽ ﺣﺪّ اﻗﻞّ ﺑﮫ ھﻤﺎن اﻧﺪازۀ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﮫ داری آدﻣﯽ را از اﻧﺴﺎﻧﯿّﺖ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﯿﮕﺎﻧﮫ و زدوده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و او را ﺑﮫ ﺣﺪّ ﯾﮏ ﺣﯿﻮان ﺗﻨﺰّل ﻣﯽ دھﺪ. ھﺮ ﻧﻮع ﺗﺠﺮﺑﮥ ﮐﻤﻮﻧﯿﺰم ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﺷﮑﻞ ﻓﺠﯿﻌﯽ از وﺧﯿﻢ ﺗﺮﯾﻦ و ﺑﯽ رﺣﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺟﻠﻮه ھﺎی ﻧﻈﺎم ﺗﻤﺎم ﮔﺮاﯾﯽ و دوﻟﺖ ﺧﺸﻦ دﻟﺒﺨﻮاھﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﮫ داری وﯾﮋﮔﯽ ھﺎی ﻣﺜﺒﺘﯽ ھﻢ داراﺳﺖ ﮐﮫ از آن ﺟﻤﻠﮫ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ آزادی و اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدی، دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺟﺪاﯾﯽ ﺟﺎﻣﻌﮥ ﻣﺪﻧﯽ از ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. اﻣّﺎ در ﻧﻈﺎم ھﺎی ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺘﯽ ھﻤﮥ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪارھﺎی ﻣﺜﺒﺖ ﻧﯿﺰ از ﻣﯿﺎن ﻣﯽ ر ود و ھﺪف دﺳﺖ ﯾﺎﺑﯽ ﺑﮫ ﺑﺮاﺑﺮی اﻗﺘﺼﺎدی اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺮ ﺟﺎﻣ ﻌﮫ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدد و اﯾﻦ ﺑﺮاﺑﺮی ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ آن اﺳﺖ ﮐﮫ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﻮاﻧﺐ زﻧﺪﮔﯽ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﮫ ﺗﻮﺳّﻂ دوﻟﺖ ﮐﻨﺘﺮل و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﺮدد. ﺑﮫ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺑﺮ ﺧﻼف رؤﯾﺎ و ﺗﺼﻮّر ﻣﺎرﮐﺲ ﮐﮫ ﮐﻤﻮﻧﯿﺰم را ﺑﮫ ﻣﻌﻨﺎی ﻣﺤﻮ ﺧﻮد ﺑﺨﻮد دوﻟﺖ ﻣﯽ ﺷﻤﺎرد ھﻤﮥ ﺗﺠﺮﺑﮫ ھﺎی ﮐﻤﻮﻧﯿﺰم از ﺿﺮورت اﻓﺰاﯾﺶ ھﺮ ﭼﮫ ﺑﯿﺸﺘﺮ دﺧﺎﻟﺖ دوﻟﺘﯽ ﺗﻤﺎم ﮔﺮا در ھﻤﮥ ﺟﺰﺋﯿّﺎت زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺮدم ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﻣّﺎ اﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ و ﮔﺴﺘﺮش دوﻟﺖ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ارﻋﺎب و وﺣﺸﺖ ﻣﺤﺼﻮل اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﮫ آرﻣﺎن ﻣﺎرﮐﺴﯿﺰم درﺳﺖ ﭘﯿﺎده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮﻋﮑﺲ، ﺧﻮد آرﻣﺎن ﺑﺮاﺑﺮی در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﻨﮭﺎ در ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ ﮐﮫ آزادی اﻓﺮاد و ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﯽ آﻧﺎن ﭘﺎﯾﻤﺎل ﺷﺪه و ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﺗﻮﺳّﻂ دوﻟﺖ ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﺗﺤﻤﯿﻞ ﺷﻮد. ﮐﻤﻮﻧﯿﺰم ﻧﮫ ﭘﺎﯾﺎن ﺧﻮد ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﯽ اﻧﺴﺎن از ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ ﺑﻠﮑﮫ اﻧﺤﻄﺎط اﻧﺴﺎن ﺑﮫ ﺣﺪّ ﯾﮏ ﺣﯿﻮان را ﺑﺮای ﻣﺎ ﺑﮫ ارﻣﻐﺎن آورده اﺳﺖ. ھﺎی ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﺮ ھﻤﮫ آﺷﻨﺎﺳﺖ : ﭘﺮﺳﺘﺶ اﺟﺒﺎری اﯾﻦ ﯾﺎ آن ﺧﻮدﮐﺎﻣﮥ ﺑﯽ رﺣﻢ، رﻋﺐ و وﺣﺸﺖ ﺷﺪﯾﺪ در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم، اﻋﺘﻤﺎدی ﻣﺮدم ﺑﮫ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ در ﭼﺎرﭼﻮب دوﻟﺘﯽ ﮐﮫ در ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﺟﺎﺳﻮﺳﯽ و ﻧﻈﺎرت ﻣﺨﻔﯽ دارد، ﻓﺴﺎد ھﻤﮫ ﺟﺎﻧﺒﮫ، ﻓﻘﺪان ﮐﺎرآﻣﺪی اﻗﺘﺼﺎدی، ﺟﺎﻣﻌﮫ ﺗﺴﻠﯿﺤﺎﺗﯽ و ﻧﻈﺎﻣﯽ ﮔﺮا و وﯾﺮا ﻧﮕﺮی ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ. ﺑﮫ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ھ ﺮ دو ﻧﻈﺎم، ﻧﻈﺎم اﻧﺴﺎن زداﯾﯽ اﻧﺪ. ﺑﻮده ﺷﮑﻞ ﺳﻮم: اﺳﺘﺒﺪاد ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳﻮّﻣﯿﻦ ﺷﮑﻞ ظﻠﻢ و ﻋﺪوان ﺑﮫ ﻣﺴﺌﻠﮥ دوﻟﺖ و ﻧﻮع ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽ ﺷﻮد. در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺷﮑﻞ دوﻟﺖ دو ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻨﯿﺎدی وﺟﻮد دارد اوّل آﻧﮑﮫ ﭼﮫ ﮐﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﻨﺪ؟ و دوم آﻧﮑﮫ ﺣﺪود ﻣﺸﺮوع دﺧﺎﻟﺖ دوﻟﺖ در ﺟﺎﻣﻌﮫ و زﻧﺪﮔﯽ ﻣ ﺮدم ﭼﯿﺴﺖ؟ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﮫ ﺳﺆال ﻧﺨﺴﺖ ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻨﮑﮫ ﭼﮫ ﮐﺴﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﻨﺪ دو ﻧﻮع ﭘﺎﺳﺦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﻮدﮐﺎﻣﮫ و ﺣﮑﻮﻣﺖ دﻣﮑﺮاﺳﯽ. در ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﻮدﮐﺎﻣﮫ و اﺳﺘﺒﺪادی ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﺑﺮ ﻣﺮدم ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺗﻨﮭﺎ ارادۀ او ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪۀ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺮدم اﺳﺖ. ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﺎرﯾ ﺦ ﺑﺸﺮ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻧﻮع ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻨﺎ ﯾﺎﻓﺘﮫ اﺳﺖ. ﺧﻮدﮐﺎﻣﮕﺎن در اﻧﺪﯾﺸﮥ ﺳﻨّﺘﯽ ﺑﻨﺎ ﺑﮫ طﺒﯿﻌﺖ از دﯾﮕﺮان ﺑﺮﺗﺮﻧﺪ و ﺣﮑﻮﻣﺖ آﻧﺎن ﺑﺮ ﻣﺮدم ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﺪا ﺑﺮ ﺟﮭﺎن ﺗﻠﻘّﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺣﮑﻮﻣﺖ ھﻤﮕﺎن از اﻧﺴﺎﻧﯿّﺖ ﺧﻮد ﻋﺎری ﺷﺪه و ھﻤﺎﻧﻨﺪ ﯾﮏ ﺷﯿﺌﯽ و ﺣﯿﻮان ﺑﺎ آﻧﺎن رﻓﺘﺎر ﻣﯽ ﺷ ﻮد. در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺣﮑﻮﻣﺖ ھﺸﯿﺎری و ﺧﺮد آدﻣﯿﺎن ﻧﺎدﯾﺪه ﺷﺪه و در ﻧﺘﯿﺠﮫ اﻓﺮاد از ﺣﻖّ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮد و ﺟﺎﻣﻌﮫ ﻣﺤﺮوﻣﻨﺪ و آدﻣﯽ ﺑﮫ ﻋﻨﻮان اﻧﺴﺎن دارای ﺣﻘﻮق ﺷﮑﻞ دوم: ﮔﺮدد. ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻈﺎم ﺑﯽ

ذی

ﺳﺮﻣﺎﯾﮫ

ﮔﻮﻧﮫ

ﺳﺮﻣﺎﯾﮫ

ﺧﻮد ﻣﯽ

رﺣﻤﺎﻧﮫ

ﻣﯽ

ﺻﻮرﺗﯽ اﻣﮑﺎن

وﯾﮋﮔﯽ

ﺑﯽ

4 ﺑﮭﺎءﷲ، از آﺛﺎر ﭼﺎپ ﻧﺷده در ﻣرﮐز ﺟﮭﺎﻧﯽ ﺑﮭﺎﺋﯽ.