Bedre skole nr. 3-2017

78 / 100

av deira terminologiordbok. Vidare søk ga resultat
på sida » og hadde i
farten oversett «rettleiing» til «veiledning». Ved
søk direkte på «rettleiing» i denne basen var det
ingen treff til noko, heller ikkje knytt til «veiled-
ning» 2016).
Så eg sit her med nokre ordbøker som seier at
bokmålsordet «veiledning» er på nynorsk «rett-
leiing». I talemål er ordet «vegleiing» jamt brukt,
eit søk på «vegleiing» i Nasjonalbiblioteket (2016)
gjev peikarar til mange fagtekstar og offentlege
dokument der ordet «vegleiing» vert brukt. I
fagtekstar på bokmål kan vi finne ordet «rettled-
ning», og nokre ordlister seier at «vegleiing» og
«rettledning» ikkje finst.
«Veiledning» versus «rettleiiing»
For å sjå nærare på dette, vel eg å stille spørsmålet:
Har omgrepa «veiledning» og «rettleiing» same
innhald?
Mi forståing av omgrepet og bokmålsordet
«veiledning» er festa i mi forståing av bokmåls-
orda «vei» og «lede», der substantivet «vei» på
bokmål er tilsvarande «veg» på nynorsk, og pei-
kar mot ei tilrettelagt åre eller rute som er brukt til
framkomst, eller ein retning som kan brukast til å
ta ein framover, gjerne for å nå eit mål. Bokmåls-
verbet «lede» er tilsvarande «leie» på nynorsk,
og eg forstår det i meininga som å føre, vise veg og
følgje. Omgrepsinnhaldet mitt for «veiledning» er
tett på slik: «Veiledning» er å vise veg, føre og/
eller følgje nokon i ein retning eller på ei tilret-
telagt åre, gjerne mot eit mål.
Nynorskordet «rettleie» forstår eg som sett
saman av omgrepet «rett» og «leie». Omgrepet
«leie» er som i førre avsnitt å føre, vise veg og
følgje. Ordet «rett» forstår eg med eit omgreps-
innhald som å vere riktig, vere sant eller ekte i
denne samanhengen. «Rett» kan og sjåast på
som ei føremon, å kunne ha ein gode til fordel
for andre, men eg vel å ikkje trekkje dette inn i
denne samanhengen. Mi forståing av omgrepet
«rettleiing» vert då å føre, følgje eller vise nokon
på ein riktig, sann eller ekte veg.
Ser ein slik på orda «veiledning» og «rettlei-
ing» så peikar det seg ut ein forskjell for meg i
omgrepsinnhald. «Veiledning» fører til ein veg, og
«rettleiing» fører til noko som er sant eller ekte.
Dermed viser desse orda ikkje til same forståing,
og er ikkje heilt samanfallande og samsvarande.
Sundli (2009, s. 160) viser til tilsvarande skil-
nad på omgrepa: «Ordet veiledning består av
delene vei og leidning, og det gir assosiasjoner til
at en leder en annen på vegen. Nynorskbegrepet
rettleiing angir enda sterkere at det er en som vet
hva som er rett, og at det finnes en rett vei å ledes
på, og svensk handledning går enda mer fysisk til
verks.»
Ser vi på det engelske språket blir gjerne ordet
«guidance» oversett til «veiledning» på norsk
(bokmål) ( Johannesen, Kokkersvold og Vedeler,
2010, s. 21). «Guidance» har slik eg ser det og eit
rom for å kunne vurdere kva som er rett eller kva
retning ein vil velje.
Eg vil ikkje prøve å forfekte kunnskap eller for-
ståing av språkhistorie eller språkutvikling på noko
høgare nivå. Mi interesse her er å ha eit funksjonelt
språk og ordforråd som ligg tett opp til det som
vert brukt både daglegdags og fagterminologisk,
og som i høgst mogleg grad har eit felles omgreps-
innhald hjå brukarane. Eit språk vi kan bruke og
forstå i fellesskap.
Eg ville gjerne kunne bruke ordet «vegleiing»
som eit nynorskord i oppgåva mi, eller som eit
bruksord som har eit innhald som eg forstår som
å «føre, følgje og vise veg i ein retning eller langs
ei åre som kan føre mot eit mål» og som direkte
oversett frå bokmålsordet «veiledning». Å bruke
«rettleiing» vil ikkje høve på same måte, der ein
ikkje søkjer seg fram til «det rette» men heller
forskar ut ein mogleg veg.
Alternativet var å bruke bokmålsordet «veiled-
ning» som alt er eit etablert omgrep i det norske
språket vårt. Både «vegleiing» og «veiledning» er
å finne i bruk i formelle faglege tekstar skrivne på
nynorsk, men utan at det har feste i rettskriving.
Kan ein då sjå på at det er mogleg at fagleg praksis
har akseptert omgrepsbruk, og at bruk og forstå-
ing av omgrepet ligg litt føre rettskrivingsreglar
og rettskrivingsformer?
Bedre Skole nr. 3 ■ 2017 – 29. årgang 78