71
در
پژوهش
با فضا این .کند حذف آن از را آنها یا دارد باز علمی
علیه مبارزه
به توجه
حقایق
تکمیلی
د توان می
های ه دیدگا
متنوع
تمایل که آنان میان در حتی را موجود
و
توانائی
پیروی
از
قواعد
را خصمانه
دارند،
یا و محدود
سازی عادی با و سازد منزوی
حالت
ۀ خصمان
، شخصی
بخصوص
در
د توان می دقیق علمی های ن گفتما
ضررهای
و روانی ، عاطفی
ارتباطی
آورد بار به ها ه رشت این در زیادی
و .
ۀ زمین در سرانجام،
اقتصاد
که رقابت بر مبنی سیاسی
های ه رشت ۀهم ۀ مشخص
معاصر
است،
د توان می
فضائی
را
ایجاد
برنده آن در که کند
کسب نه و ، شدن
اصلی هدف ، دانش و فهم جمعی
.شود
البته
مدافعان
الگوی
از خصمانه
ۀ مجادل
اساس این بر عقلانی
از تر بمطلو که
حتی یا عقلانی غیر های ن جانشی
است بار خشونت
در . کنند می دفاع ،
نتیجه
زیان
را هائی
بالا در که
برشمردیم
به
بهای عنوان
برای باید که لازمی
آن
پرداخته
،شود
نادیده
از یکی و عام عرف بر مبنی دفاع این اما .ند گیر می
موارد
محدودیت
در کاذب
انتخاب
است
این زیرا ،
امکان
را
پوشیده
که دارد می
است ممکن
های ن جانشی
غیرخصمان
که ای ه
همین به
اندازه
باشند عقلانی
وجود
داشته
باشند.
73
اعتراض
اجتماعی
»عام عرف«
فرهنگی
،
بسیاری
که اند کش یم باور این به را مردم از
بهترین
راه
نهاد هر به دادن سامان
اجتماعی
تعارض و رقابت
است
.
این به را مردم که این شگفت
که اند رس می هم باور
بهترین
راه
پرداختن
به
مشکلاتی
این که
نهادها
ایجاد
، کنند می
اعتراض
سایر و
تدابیر
مخالفت
آمیز
اصلاح
اجتماعی
است.
با همراه
تغییرات
فرهنگی
اخیر قرون در که زیادی
در
داده رخ جهان سراسر
است،
گونه هر علیه مبارزه
استبداد
و
استثمار
گسترش
است یافته تنوع و
های ت نهض .
کارگری
،
آزادی ، مدنی حقوق
حفظ زن،
محیط
، زیست
فرااستعماری،
و شدن ضدجهانی
های ت نهض سایر
هواداری
اجتماعی
به
های هجنب عنوان
برجست
از ای ه
محیط
فرهنگی
برای ها ت نهض این . اند هشد ظاهر معاصر
اصلاحات
اجتماعی
ۀ دامن از
وسیعی
از
ها شرو
استفاده
که اند ه کرد
بسیاری
آنها از
. اند ه بود خصمانه
اعتراضات،
تظاهرات
،
– حزبی دهی سازمان
، دعوی طرح ، سیاسی
اعتصاب
و
نافرمانی
ابزار به مدنی
در معامله
بسیاری
های ت نهض از
در . اند ه گشت بدل هواداری
موارد
افراطی
،تر
و خشونت
تروریسم
برای نیز
به رسیدن
اصلاحات
اجتماعی
به
کارگرفته
. اند هشد
مشروعیت
و
ضرورت
بسیاری
ها، ت نهض این از
سوابق
که ستمی
بوده آنها موجد
است
و
احساس
درماندگی
و
ناچاری
در د،زن می دامن آنها به که
اینجا
بحث مورد
نیست
.