milieu
compact
23
Energiezuinigwonen loont vooral bij ouderen
De doelen van de overheid om veel energie te
besparen in woningen én energie betaalbaar
te houden versterken elkaar niet altijd: bij
huishoudens met hoge inkomens valt de meeste
energie te besparen, terwijl de betaalbaarheid van
energie juist bij de lage inkomens een probleem
is. Bij de groeiende groep ouderen vallen in
beginsel een flinke vermindering vanCO2-uitstoot
én een lagere energielast voor groepen die dat
goed kunnen gebruiken wel samen. In de praktijk
blijken ouderen echter minder snel bereid om in
energiebesparing te investeren.
De uitgaven van huishoudens aan energie–
zowel absoluut als gemeten in procenten
van het besteedbaar inkomen – lopen zeer
uiteen, afhankelijk van het soort woning en de
energievraag van de bewoners. Hoge inkomens
gebruiken gemiddeld de meeste energie per
huishouden,maar hebbeneen lagere ‘energielast’:
zij besteden gemiddeld 3 - 4 procent van hun
inkomen aan energie. Huishoudens met een laag
inkomen, daarentegen, hebben een relatief hoge
energielast, gemiddeld bijna 9 procent, hoewel
ze veelal minder energie gebruiken, onder meer
omdat hun woning meestal kleiner is. Beleid
gericht op het betaalbaar houden van energie
en beleid gericht op het beperken van CO2-
uitstoot zijn daardoor soms lastig te combineren.
pbl.nl
WETENSCHAP
Genetischgemodificeerde banaan
gaat kindersterfte enblindheid tegen
Genetisch gemodificeerde bananen die kinder-
sterfte en blindheid bij kinderen in Afrika kunnen
voorkomen worden nu voor het eerst gekweekt in
Uganda en getest in de VS. Het onderzoekspro-
ject ontving 10miljoen dollar aan financiering van
de Bill en Melinda Gates Foundation. De nieuwe
banaan werd ontwikkeld door Australische weten-
schappers en is verrijkt met vitamine A om voe-
dingstekorten tebestrijden, die ieder jaar leiden tot
het overlijden van 700.000 kinderen en 300.000
kinderen die hun zicht verliezen. Ze heeft oranje
vruchtvlees door het hoge gehalte aan bèta-caro-
teen, dat door het lichaam wordt omgezet in vita-
mineA.
Als blijkt dat de genetisch gemodificeerdeOost-Afri-
kaansebakbanaaneffectief is inhet produceren van
verhoogde niveaus van vitamineA zal zij in 2020 in
Uganda incommerciëleproductiewordengenomen.
InUganda isongeveer 70%vandebevolkingafhan-
kelijk van de banaan als belangrijkste voedingsele-
ment. Later kan de nieuwe banaan ook in andere
Oost-Afrikaanse landen, zoals Rwanda, Kenia, Tan-
zania en delen van de Democratische Republiek
Congoworden gekweekt en kunnen ook andere ba-
nanensoortengenetischwordengemodificeerd.
Debanaanmaakt deel uit vaneen reeksvangene-
tisch gemodificeerde organismen – van met vita-
mine-Averbeterde rijst tot eenmugdiemalariakan
helpen bestrijden – waarvan wetenschappers en
hunmedestandersbewerendat zeeen cruciaal ef-
fecthebbenopondervoedingenziekten indederde
wereld. Critici stellen daartegenover dat de gevol-
genvande techniekop lange termijnonbekendzijn
en pleiten voor low-tech oplossingen, zoals verbe-
terde landbouwtechnieken en de verstrekking van
supplementen, die goedkoper en effectiever zijn.
Totalemilieuvoetafdruk in kaart gebracht
Er zijn grote, fundamentele veranderingen
in de wereldeconomie nodig om de totale
milieuvoetafdruk van de mensheid naar een
duurzaam niveau te brengen. Dat concludeert
Arjen Hoekstra, hoogleraar Watermanagement
aan de Universiteit Twente. Hoekstra, beschrijft
samenmet zijnDuitse collegaThomasWiedmann
in Science hoe verweven de internationale
economie, politiek, consumptie en bedrijfsleven
zijn in hun effect op wereldwijd land-, water- en
materiaalgebruik en het klimaat. De auteurs
brengen de totale milieuvoetafdruk van de
mensheid op een wetenschappelijke, unieke
manier in kaart, maar beseffen dat een oplossing
niet direct voor de hand ligt. “Natuurlijk vergt dat
fundamentele en internationale aanpassingen
in de wereldeconomie”, aldus Hoekstra. “Maar
het begrijpen van de rol van de verschillende
partijen en de enorme complexiteit achter
onze totale voetafdruk, is een eerste stap.”
