287 / 698
٢٨۶
ﮐﻪ ﺟﺎﻋﻠﻴﻦ ﺍﻳﻦ ﮐﺘﺎﺏ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻟﮑﺎﻣﻞ ﺍﺑﻦ ﺍﺛﻴﺮ ﻧﻘﻞ ﮐﺮﺩﻩ
ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺷﻴﻮﮤ ﻧﮕﺎﺭﺵ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﻴﻬﻘﻰ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩﻩ
. ﺍﻧﺪ
ﺁﻗﺎﻯ ﻣﻨﺼﻮﺭﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﻧﻈﺮ ﺧﻮﺩ ﻣﺒﻨﻰ ﺑﺮ ﺟﻌﻠﻰ ﺑﻮﺩﻥ
ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﺩﻻﻳﻞ ﺩﻳﮕﺮﻯ
ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ
ﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ، ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻰ، ﺯﺑﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﻰ، ﻭ ﻏﻴﺮﻩ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺟﺎﻯ ﻧﻘﻞ
ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﺩ
.
ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺁﻭﺭﺩﻳﻢ ﺍﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺩﻻﻳﻞ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ
. ﺁﻳﺪ
ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﮐﺘﺎﺏ ﺁﻗﺎﻯ ﺭﺿﺎ ﺻﺎﺑﺮﻯ ﺩﺭ ﻣﺠﻠﮥ
ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺷﻨﺎﺳﻰ
ﭼﺎﭖ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻧﻘﺪﻯ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ
ﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻟﻪ
ﺍﻯ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ
»
ﺳﻔﺎﻟﻴﻨﻪ
ﺍﻯ ﺑﻰ ﺍﺭﺯﺵ
«
ﺑﺎ ﺩﻻﻳﻠﻰ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﻳﮏ ﻳﮏ ﺍﻳﺮﺍﺩﻫﺎﻯ
ﺁﻗﺎﻯ ﻣﻨﺼﻮﺭﻯ ﺭﺍ ﺭﺩ ﮐﺮﺩﻩ
ﺍﺳﺖ
.
ﺁﻗﺎﻯ ﺻﺎﺑﺮﻯ ﺍﺯ ﺷﻴﻔﺘﮕﺎﻥ ﻧﺎﺻﺮ ﺧﺴﺮﻭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ
ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﻭ ﺁﺛﺎﺭ ﺁﻥ ﻣﺮﺩ ﺑﺰﺭﮒ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ
ﺍﻯ ﺩﺍﺭﺩ
.
ﻭﻯ
ﺑﻪ
ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻫﺰﺍﺭﻣﻴﻦ
ﺳﺎﻟ
ﺮﻭﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﺰﺭﮒ ﭘﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﻯ ﺍﻭ ﺳﻔﺮﻯ ﺍﺯ ﺳﺮﺧﺲ
ﺑﻪ ﻣﮑّ
ﻪ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻭ
ﺟﺎﻫﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﻧﺎﺻﺮ ﺧﺴﺮﻭ ﻭﺻﻒ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺩﻳﺪﻥ ﮐﺮﺩ ﻭ ﻓﻴﻠﻢ ﻭ ﻋﮑﺲ ﮔﺮﻓﺖ
.
ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ
ﺑﺠﺎﺳﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺁﻗﺎﻯ ﻣﻨﺼﻮﺭﻯ ﻗﻠﻢ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻗﺎﻯ ﺭﺿﺎ ﺻﺎﺑﺮﻯ ﺑﺴﭙﺎﺭﻳﻢ
.
ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﻘﺪ ﺁﻗﺎﻯ ﺻﺎﺑﺮﻯ ﺩﻻﻳﻠﻰ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺁﻗﺎﻯ ﻣﻨﺼﻮﺭﻯ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﻣﻰ
ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﺮﺡ
ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ ﻭ ﺭﺩ ﮐﺮﺩ
:
۱ –
ﻗﺪﻳﻢ
ﺗﺮﻳﻦ ﻧﺴﺨﮥ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻗﺪﻳﻢ
ﺗﺮ ﺍﺯ ﻧﺴﺨﮥ ﺷﻔﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﺯﻩ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﺑﻪ
ﺷﻤﺎﺭﻩ
Add: 18418
ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻯ ﻣﻰ
ﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﮐﺘﺎﺑﺖ ﺁﻥ ﺳﺎﻝ
۱۱۰۲
ﻫﺠﺮﻯ ﻗﻤﺮﻯ
)
۱۶۹۱
ﻣﻴﻼﺩﻯ
ﺍﺳﺖ(
...
ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻗﺪﻳﻢ
ﺗﺮﻳﻦ ﻧﺴﺨﮥ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ
۱۸۳
ﺳﺎﻝ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻧﺴﺨﮥ ﺷﻔﺮ ﺍﺳﺖ
...
ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ
ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ
۱۶۹۱
ﻫﻨﻮﺯ ﺩﺭ ﺧﺎﻭﺭﻣﻴﺎﻧﻪ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮﺩ
.
ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﺎﻣﻮﺭﻳﻦ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻥ
ﺷﺮﻟﻰ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﻣﻠﮑﮥ ﺍﻟﻴﺰﺍﺑﺖ ﺍﻭﻝ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ
۱۵۹۹
ﻣﻴﻼﺩﻯ ﺑﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭ ﺷﺎﻩ ﻋﺒﺎﺱ
ﺭﺳﻴﺪﻧﺪ
.
ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﻰ ﺷﺮﺡ ﺳﻔﺮﻫﺎﻯ ﺍﻧﺘﻮﻧﻰ ﺷﺮﻟﻰ ﺑﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ
۱۶۱۳
ﻣﻴﻼﺩﻯ ﺩﺭ
ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﺎﺩﻟﻴﺎﻥ ﺍﮐﺴﻔﻮﺭﺩ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ
.
ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺗﺌﻮﺭﻯ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ
ﻫﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ
ﻭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﺍﺻﻼ ﭘﺎﻳﻪ
ﺍﻯ ﻧﺪﺍﺭﺩ
: ﺻﺎﺑﺮﻯ )
۱۳۸۳ ، ۲۹۵ (.
۲ –
ﻭﺟﻮﺩ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎﻯ ﺍﺩﺑﻰ، ﮐﻪ ﻗﺮﻧﻬﺎ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻧﺸﺮ ﺳﻔﺮ ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻔﺮ، ﺑﻪ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﮥ
ﻧﺎﺻﺮ ﺧﺴﺮﻭ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ
ﺣﺘّﻰ
ﺑﺨﺶ
ﻫﺎﻳﻰ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﺍ
ﻧﻘﻞ ﮐﺮﺩﻩ
ﺍﻧﺪ
...
ﺧﻮﺩ ﺩﻟﻴﻞ ﺑﺰﺭﮔﻰ
ﺑﺮ ﺑﻰ
ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﻯ ﺍﺩﻋﺎﻯ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺍﺳﺖ
.
ﻫﺮ ﺩﻟﻴﻞ ﻭ ﺳﻨﺪ ﻣﺤﮑﻤﻰ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﻮﺩ ﻭﺟﻮﺩ