323 / 698
٣٢٢
ﺣﻘﺎﺭﺗﻰ ﮐﻪ ﺑﺪﺍﻥ ﺩﭼﺎﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮔﺮﺩﻳﺪ
.
١٦٠
ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﻭ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﮐﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﮔﺬﺷﺘﮥ
ﺷﮑﻮﻫﻤﻨﺪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺯﻧﺪﻩ ﺳﺎﺯﻧﺪ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦِ ِ ﺳﺎﻻﺭﻯ ﻫﺎ، ﻓﺘﻮﺣﺎﺕ، ﻭ ﺑﺮﺗﺮﻯ
ﻫﺎﻯ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ
ﺭﺍ ﺑﺮ ﭘﺮﺩﻩ ﮐﺸﻨﺪ
.
ﺍﻳﻦ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺁﮐﻨﺪﻩ ﺍﺯ ﻧﺎﻡ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻥ ﻧﺎﻡ
ﺁﻭﺭ ﻭ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﺩﺍﺩﮔﺮ ﺩﺭ ﻓﺮﺍﺧﻨﺎﻯ
ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭﻯ ﺗ
ﻮﺍﻧﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﻗﺪﺭﺕ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩ
.
ﺑﺪﻳﻨﺘﺮﺗﻴﺐ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻣﻠﻴّﺖ ﻭ
ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺩﺭ ﻣﺮﺩﻡ ﺟﺎﻥ ﮔﺮﻓﺖ
.
ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻮﮐّﻠﻰ ﻃﺮﻗﻰ
ﻣﻰ
ﻧﻮﻳﺴﺪ
:
ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺼﻮّﺭ ﮐﻨﻮﻧﻰ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺯﻭﺍﻳﺎﻯ ﻣﺘﻮﻥ ﻭ ﺧﺮﺍﺑﻪ
ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﻰ ﺳﺮ
ﺑﺮﮐﺸﻴﺪ ﻭ ﺷﻴﻮﮤ ﻧﻮﻳﻨﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺎﺯﺳﺎﺯﻯ ﮔ
ﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻣﻠﻴّﺖ، ﺗﻤﺎﻣﻴﺖ ﺍﺭﺿﻰ،
ﻧﻈﻢ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ، ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩ
.
ﺯﺑﺎﻥ ﮐﻪ ﻭﺳﻴﻠﮥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ،
ﺗﺒﺎﺩﻝ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻭ ﺑﻴﺎﻥ ﮐﻨﻨﺪﮤ ﺳﻨّﺖ ﻭ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺑﻮﺩ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻮﻳﻨﻰ ﺑﻪ
ﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺖ
.
ﻟﻐﺎﺕ ﻋﺮﺑﻰ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ، ﻭﺍﮊﻩ
ﺍﺻﻴﻞ » ﻫﺎﻯ
«
ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺍﺧﺘﺮﺍﻉ
ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻟﻐﺖ
ﻫﺎﻯ ﺟﺪ
ﻳﺪ ﻭ ﻭﺍﮊﻩ
ﻫﺎﻯ ﻧﻮﻳﻦ ﻫﻤﮕﻰ ﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ
»
ﺑﻴﺪﺍﺭﻯ
« ﻣﻠّﻰ
ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ
.
ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﮐﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﺮﮐﺰ ﻭ ﻣﺤﻮﺭ ﺁﻥ ﺑﻮﺩ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ
ﻭﻗﺎﻳﻊ ﻧﮕﺎﺭﻯ
ﻫﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ
ﻣﺤﻮﺭﻯ ﺷﺪ
.
ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺎﺯﻳﺎﺑﻰ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﮔﻢ ﺷﺪﮤ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ،
ﺍﻳﺮﺍﻥ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﻥ ﭼﻨﺎﻥ ﺑﺎﺯﺳﺎﺯﻯ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﮐﻴﻮﻣﺮﺙ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻯ ﺑﻮﺩ
ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﺩ
ﻡ، ﻣﺰﺩﮎ ﺗﺌﻮﺭﻳﺴﻴﻦ ﺁﺯﺍﺩﻯ ﻃﻠﺐ ﻭ ﻣﺴﺎﻭﺍﺕ ﺟﻮ ﺑﻮﺩ، ﮐﺎﻭﮤ ﺁﻫﻨﮕﺮ
»
ﻫﻤّﺖ ﻣﻠّﻰ
«
ﺭﺍ ﺑﻨﻴﺎﻥ ﻧﻬﺎﺩ ﻭ ﺍﻧﻮﺷﻴﺮﻭﺍﻥ ﻧﻤﻮﻧﮥ ﻳﮏ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻋﺎﺩﻝ ﺩ
ﻣﻮﮐﺮﺍﺕ
ﻣﻨﺶ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﺁﻣﺪ
)
ﺗﺮﺟﻤﻪ
(.
(Tavakoli 1990: 78)
ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﭘﻬﻠﻮﻯ
)
۱۹۲۵ -
۱۹۴۰ (
ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﺪّﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺍﺩﺍﻣﻪ
ﻳﺎﻓﺖ
.
ﺭﺿﺎ ﺷﺎﻩ
ﮐﻪ ﻗﺼﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺪّﺕ ﺑﻪ ﮐﺸﻮﺭﻯ ﻣﺪﺭﻥ ﻭ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ
ﺗﺒﺪﻳﻞ ﮐﻨﺪ ﻧﻔﻮﺫ ﺩﻳﺮﭘﺎ ﻭ ﮐﻬﻦ ﻣﻼّﻳﺎﻥ ﺭﺍ ﮐﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩ، ﺑﮑﺎﺭ ﺑﺮﺩﻥ ﭼﺎﺩﺭ ﺭﺍ ﻣﻤﻨﻮﻉ
ﺳﺎﺧﺖ، ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﺧﺘﺮﺍﻧﻪ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺩﺳﺖ ﺯﺩ ﻭ ﺣﺘّﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ
160
ﺑﺮﺍﻯ ﺁﮔﺎﻫﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﻧﻬﻀﺖ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺍﺛﺮ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ
ﺗﺎﻟﻴﻒ
ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺎﺷﺎءﺍﻟﻠﻪ ﺁﺟﻮﺩﺍﻧﻰ
:
ﻳﺎ ﻣﺮﮒ ﻳﺎ ﺗﺠﺪﺩ؛
ﻭ
ﻫﺪﺍﻳﺖ، ﺑﻮﻑ ﮐﻮﺭ ﻭ ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﻢ
.
ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ
ﻓﺼﻞ ﮐﺘﺎﺏ
. ، ﻟﻨﺪﻥ