29 / 34
1.2
Het beroep van leraar
27
1.2.3
Pedagogisch bekwaam
De derde bekwaamheidseis gaat over pedagogiek. Deze eis heeft onder andere te
maken met de sfeer die je in de klas realiseert, ofwel het pedagogisch klimaat. Leer-
lingen die zich prettig voelen op school, leren meer. Als er in jouw klas een fijne
sfeer heerst, als er niet gepest wordt en als kinderen het gevoel hebben dat ze fou-
ten mogen maken omdat ze ook daarvan kunnen leren, dan is de kans groot dat je
leerlingen zich optimaal (kunnen) ontwikkelen.
De Onderwijscoöperatie geeft het volgende aan over wat deze bekwaam-
heidseis inhoudt: (2014, p. 13) ‘[…] dat de leraar met een professionele, ontwik-
kelingsgerichte werkwijze en in samenwerking met zijn collega’s een veilig, onder-
steunend en stimulerend leerklimaat voor zijn leerlingen kan realiseren. Hij volgt
de ontwikkeling van zijn leerlingen in hun leren en gedrag en stemt daarop zijn
handelen af. Hij draagt bij aan de sociaal-emotionele en morele ontwikkeling van
zijn leerlingen. Hij kan zijn pedagogisch handelen afstemmen met zijn collega’s en
met anderen die voor de ontwikkeling van de leerling verantwoordelijk zijn.’
De laatste tijd zien we steeds vaker publicaties verschijnen over ‘pedagogische sen-
sitiviteit’ (Bakx, 2015; Bakx, Jacobs, Van den Bergh & Diemel, 2017). Een peda-
gogisch sensitieve leraar is in staat om een goed leerklimaat voor zijn leerlingen te
realiseren, hij is pedagogisch bekwaam en heeft daarvoor als het ware ook anten-
nes: een pedagogisch sensitieve leraar voelt aan wat zijn leerlingen nodig hebben
en kan goed afstemmen op hun behoeften. Als je oprecht geïnteresseerd bent in
je leerlingen en naar hen luistert, heb je een goed vertrekpunt voor een goede af-
stemming. Voor het realiseren van een veilig en ondersteunend klimaat waarin je
je gedrag afstemt op het gedrag en het leren (de leervorderingen) van leerlingen, is
pedagogische sensitiviteit nodig.
Ter overdenking: Belang van vakinhoud, vakdidactiek of pedagogiek
Welke van de drie bekwaamheidseisen vind jij het belangrijkst? Waar zou je zelf graag
heel erg goed in willen zijn: de vakinhoud, vakdidactiek of pedagogiek? Waarom vind je
vooral die bekwaamheid belangrijk? Is het mogelijk dat een leerkracht heel goed is in
vakinhoud maar het toch niet goed voor elkaar krijgt om leerlingen te motiveren of hun
iets te leren? Is een leerkracht die vakinhoudelijk een expert is en weet welke didactiek
hij in moet zetten maar geen fijne sfeer in de klas creëert, een goede leraar? Denk je dat
leerlingen veel van deze leerkracht leren?
Als je naar figuur 1.1 kijkt, zie je dat om de drie bekwaamheden een rand is gelegd:
een brede basis. Hiermee benadrukt de Onderwijscoöperatie dat een onderzoe-
kende, resultaat- en ontwikkelingsgerichte houding belangrijk is, en dat het er ook
om gaat je te blijven ontwikkelen in je werk.