5 / 12
٥
دﺳﺘﻪ
ﺟﻤﻌﯽ ﺑﻪ روﺣﺎﻧﯿﻮن اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑ
ﻪ دوﻟﺖ ارﺟﺎع داد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮔﺮوﻫﯽ از روﺣﺎﻧﯿﻮن ﺑﻪ اﻣﯿﺮاﺳﺪ
ﻋﻠﻢ اﻟﻠّﻪ
ﺗﻠﮕﺮاف زدﻧﺪ. آﯾﺖ
اﻟﻠّﻪ
ﺧﻤﯿﻨﯽ در ﺗﻠﮕﺮاف ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻻﯾﺤﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮای اﺳﻼم و اﺳﺘﻘﻼل
ﮐﺸﻮر اﺳﺖ. او اﻓﺰود ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ درﺑﺎره
ی اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن وﺟﻮد دارد ﮐﻪ
"
ﻧﻮﺷﺘﻨﯽ ﻧﯿﺴﺖ
"
وﻟﯽ در ﺻﻮرت ﺳﻔﺮ ﻋﻠﻢ ﺑ
ﻪ ﻗﻢ و
دﯾﺪار ﺑﺎ او آﻧﻬﺎ را ﺑﺎ وی در ﻣﯿﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬاﺷﺖ.
۱۷
ﭼﻮن ﻧﺨﺴﺖ
وزﯾﺮ ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ روﺣﺎﻧﯿﻮن ﺑﺮای ﻟﻐﻮ ﻻﯾﺤﻪ
ﺗﻮﺟﻪ ﻧﮑﺮد آﻧﻬﺎ ﺗﻠﮕﺮاف
ﻫﺎی ﺟﺪا ﮔﺎﻧﻪ
ای ﺑﻪ ﺷﺎه ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ. آﯾﺖ
اﻟﻠّﻪ
ﺧﻤﯿﻨﯽ در ﺗﻠﮕﺮاف ﺧﻮد ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ
ﺗﺨﻠﻒ"
"
ﻋﻠﻢ در ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺘﺨﺒﯿﻦ ﺟﺪﯾﺪ را ﺑﻪ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑ
ﻪ ﻗﺮآن ﻣﻠﺰم ﻣﯽ
ﺳﺎﺧﺖ از ﻧﻘﺸﻪ
ی ﻧﺨﺴﺖ
وزﯾﺮ ﺑﺮای
از "
رﺳﻤﯿﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﯾﺎ ﻗﺮﯾﻦ
" ﮐﺮدن
ﻗﺮآن ﺑﺎ
"
ﺑﻌﺾ ﮐﺘﺐ
— "ﺿﺎﻟّﻪ
ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﺻﻄﻼﺣﺎت راﯾﺞ روﺣﺎﻧﯿﻮن ﯾﻌﻨﯽ ﮐﺘﺐ
ﺑﻬﺎﺋﯽ
—
ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ. او ﺑﻪ ﺷﺎه درﺑﺎره
" ﻫﺎی ی ﺗﻮﻃﺌﻪ
دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم و
" ﻣﻠّﺖ
ﻫﺸﺪار داد و از او ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﻢ را
ﺑﻪ ﭘﯿﺮوی از ﻗﻮ
اﻧﯿﻦ اﺳﻼم ﻓﺮا ﺑﺨﻮاﻧﺪ. او ﺷﺎه را ﺗﻬﺪﯾﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ
ﺻﻮرت ﻣﺠﺒﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ
"
در ﻧﺎﻣﻪ
ی
ﺳﺮﮔﺸﺎده ﺑﻪ اﻋ
ﻠﯿﺤﻀﺮت ﻣﻄﺎﻟﺐ دﯾﮕﺮی را ﺗﺬﮐﺮ دﻫﺪ
."
۱۸
در ﺗﻠﮕﺮاف دﯾﮕﺮی ﺑﻪ ﻋﻠﻢ، آﯾﺖ
اﻟﻠّﻪ
ﺧﻤﯿﻨﯽ ﺑﺎ ﻟﺤﻨﯽ
ﺗﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺖ
وزﯾﺮ ﻣﯽ
" ﮔﻮﯾﺪ،
ا ﮔﺮ ﮔﻤﺎن ﻛﺮدﻳﺪ ﻣﻰ
ﺷﻮد ﺑﺎ زور ﭼﻨﺪ روزه ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ را در ﻋﺮض اوﺳﺘﺎی زرﺗﺸﺖ،
اﻧﺠﻴﻞ، و ﺑﻌﺾ ﻛﺘﺐ
ﺿﺎﻟّﻪ
ﻗﺮار داد ... ﺑﺴﻴﺎر در اﺷﺘﺒﺎه ﻫﺴﺘﻴﺪ
."
۱۹
ﻃﻮﻟﯽ ﻧﮑﺸﯿﺪ ﮐﻪ ﻟﺤﻦ ﺳﺨﻨﺎن آﯾﺖ
اﻟﻠّﻪ
ﺧﻤﯿﻨﯽ
ﺗﻨﺪﺗﺮ ﺷﺪ و ﺑﻪ
ﻃﻮر ﻋﻠﻨﯽ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻻﯾﺤﻪ
"
ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺟﺎﺳﻮﺳﺎن ﻳﻬﻮد و ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺖ
ﻫﺎ ﺗﻬﻴ
ﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاى
ﻧﺎﺑﻮدى اﺳﺘﻘﻼل و ﺑﻪ ﻫﻢ زدن اﻗﺘﺼﺎد و ﻣﻤﻠﻜﺖ
"
. او ﻣﺪﻋﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺻﻬﯿﻮﻧﯿﺴﺖ
ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﯾﺮان ﺑﻪ ﺻﻮرت
"
ﺣﺰب
ﺑﻬﺎﺋﯽ
"
ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪه
اﻧﺪ
۲۰
"
اﺳﺘﻘﻼل ﻣﻤﻠﻜﺖ و اﻗﺘﺼﺎد آن
"
را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻪ
اﻧﺪ و
"
ﻣﺪﺗﻰ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺬﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ
ﺳﻜﻮت ﻣﺮﮔﺒﺎر ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ، ﺗﻤﺎم اﻗﺘﺼﺎد اﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ را ﺑﺎ
ﺗﺄﻳﻴﺪ
ﻋﻤّﺎل
ﺧﻮد ﻗﺒﻀﻪ ﻣﻰ
ﻛﻨﻨﺪ و
ﻣﻠّﺖ
ﻣﺴﻠﻤﺎن را از
ﻫﺴﺘﻰ در ﺗﻤﺎم ﺷﺌﻮن ﺳﺎﻗﻂ ﻣﻰ
". ﻛﻨﻨﺪ
۲۱
در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﮑﺎﺗﺒﺎت دﯾﮕﺮ روﺣﺎﻧﯿﻮن ﺑﺰرگ ﺑﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ، آﯾﺖ
اﻟﻠّﻪ
ﺧﻤﯿﻨﯽ اﺷﺎرات ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﻪ
" ﺧﻄﺮ "
ﺑﻬﺎﺋﯿﺎن داﺷﺖ، اﻟﺒﺘﻪ اﺑﺘﺪا ﺑﻪ
ﺗﻠﻮﯾﺢ از اﯾﻦ ﺧﻄﺮ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ
ﮔﻔﺖ اﻣﺎ ﺳﺮاﻧﺠﺎم
ﺑﻪ
ﺻﺮاﺣﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ
ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺷﺎره ﮐﺮد ﺗﺎ ﻣﻨﻈﻮر ﺧﻮد را ﺑﻪ
ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻔﻬﻤﺎﻧﺪ. ﺑﺮﺧﻼف دﯾﮕﺮ روﺣﺎﻧﯿﻮن ﮐﻪ در اﻇﻬﺎرات
ﺧﻮد آﺷﮑﺎرا ﺑﺎ ﺣﻖ رای زﻧﺎنِ ﻣﻨﺪرج در اﯾﻦ ﻻﯾﺤﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﯽ
ﮐﺮدﻧﺪ،
۲۲
آﯾﺖ
اﻟﻠّﻪ
ﺧﻤﯿﻨﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﮑﺮد و ﺗﻤﺎم ﺗﻮﺟﻪ
ﯾﮑﯽ
از روﺣﺎﻧ
ﯿﻮن،
ﻧﮕﺎه ﮐﻨ
ﯿﺪ
ﺑﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ
ی،
ﻣﺘﻦ ﮐﺎﻣﻞ ﺧﺎﻃﺮات
، ۱۱۳ -۱۱۲
. ﺑﺨﺸ
ﯽ
از روا
اﻟﻠّﻪ ﯾﺖآ ﯾﺖ
ی ﻣﻨﺘﻈﺮ
ﺑﺎ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺗﻠﮕﺮاف
ﻫﺎ
ﯽ ﻫﻤﺨﻮاﻧ
ﻧﺪارد. ﺑﺮا
ی
ﻣﺜﺎل، او در ﺗﺎ
ﯾﯿﺪ
ﻧﻈﺮ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ
ﮐﻨﻨﺪه ﻣ
ﮔﻮﯾﺪ ﯽ
ﮐﻪ ﺷﺎه ﺑﻪ ﺗﻠﮕﺮاف
یﻫﻤﻪ یﻫﺎ
روﺣﺎﻧ
ﯿﺮﻏ ﯿﻮن
از ﺧﻤ
ﯿﻨﯽ
ﺟﻮاب داد،
ﯽ در ﺣﺎﻟ
ﮐﻪ از ﻓﺤﻮا
ی
ﮐﻼم ﺧﻤ
ﯿﻨﯽ
در دوﻣ
ﯿﻦ
ﺗﻠﮕﺮاﻓﺶ ﺑﻪ ﺷﺎه ﺑﺮﻣ
ﯾﺪآ ﯽ
ﯾﺎ ﮐﻪ ﮔﻮ
ﺷﺎه ﻓﻘﻂ ﺑﻪ او ﭘﺎﺳﺦ داده اﺳﺖ. ﻧﮕﺎه ﮐﻨ
ﯿﺪ
ﺑﻪ دواﻧ
ﯽ،
ﻧﻬﻀﺖ روﺣﺎﻧ
ﯿﻮن
، ﺟﻠﺪ
۳ :۹۱
. دواﻧ
ﯽ
از ﺧﻤ
ﺑﻪ ﯿﻨﯽ
ﯾﮑﯽ ﻋﻨﻮان
از ﻣﺨﺎﻃﺒ
ﯿﻦ
ﺗﻠﮕﺮاف ﺷﺎه ﻧﺎم ﻣ
، ﯽدواﻧ ﺑﺮد، ﯽ
ﻧﻬﻀﺖ روﺣﺎﻧ
ﯿﻮن
، ﺟﻠﺪ
۳ :۳٦
. اﻓﺰون ﺑﺮ ا
ﯾﻦ،
ﮔﻮﯾﺪ ﯽﻣ ی ﻣﻨﺘﻈﺮ
ﮐﻪ در ﻣﻘﺎ
ﯾﺴﻪ
ﺑﺎ ﺗﻠﮕﺮاف
ﯾﮕﺮ د یﻫﺎ
روﺣﺎﻧ
ﯿﻮن،
ﻟﺤﻦ ﻣﮑﺎﺗﺒﺎت ﺧﻤ
ﯿﻨﯽ
ﺑﺎ ﺷﺎه و ﻧﺨﺴﺖ
ﯾﺮوز
« ﺗﻨﺪ ﯿﺎر ﺑﺴ»
ﺑﻮده، در ﺻﻮرﺗ
ﯽ
ﮐﻪ ﻣﺘﻦ ﻣﮑﺎﺗﺒﺎﺗ
ﯽ
ﮐﻪ در ﮐﺘﺎب دواﻧ
ﯽ
ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷ
ﯿﺰیﭼ ﯿﻦ ﺪه ﭼﻨ
را ﻧﺸﺎن ﻧﻤ
. دﻫﺪﯽ
١٧
ﻧﮕﺎه ﮐﻨ
ﯿﺪ
ﺑﻪ دواﻧ
ﯽ،
ﻧﻬﻀﺖ روﺣﺎﻧ
ﯿﻮن
، ﺟﻠﺪ
۳ :٤۰.
١٨
ﻧﮕﺎه ﮐﻨ
ﯿﺪ
ﺑﻪ دواﻧ
ﯽ،
ﻧﻬﻀﺖ روﺣﺎﻧ
ﯿﻮن
، ﺟﻠﺪ
۳ :۹۲ -۹۱
. ﺣﺎﻣﺪ اﻟﮕﺎر ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﭘ
ﯿﺮوان
ﯾﺤﻪ ﻻ ﯾﻦا ﯿﻨﯽﺧﻤ
را ﺣﻤﺎ
ﯾﺖ
از ﺑﻬﺎﺋ
ﯿﺮ ﺗﻌﺒ ﯿﺎن
ﮐﺮده اﺳﺖ. او در اﺷﺎره ﺑﻪ ا
ﯿﻦ ﻗﻮاﻧ » ﯾﻦ ﮐﻪ ا ﮔﻮﯾﺪ ﯽﻣ ﯾﺤﻪ ﻻ ﯾﻦ
ﺑﻪ ﺑﻬﺎﺋ
ﯿﺎن
اﺟﺎزه ﻣ
دادﯽ
ی ﺗﺎ ﺑﺮا
ﻧﺨﺴﺘ
ﯿﻦ
ﺑﺎر ﺑﻪ
ﯽ ﻃﻮر ﻋﻠﻨ
ﻣﻨﺎﺻﺐ ﻗﺪرت
را اﺷﻐﺎل ﮐﻨﻨﺪ
.«
H. Algar,
Roots of the Islamic Revolution in Iran: Four Lectures
(Denver: Open Press, 1983), 55.
١٩
ﻧﮕﺎه ﮐﻨ
ﯿﺪ
ﺑﻪ دواﻧ
ﯽ،
ﻧﻬﻀﺖ روﺣﺎﻧ
ﯿﻮن
، ﺟﻠﺪ
۳ :۹٦.
٢٠
ﯿﻨﯽﺧﻤ اﻟﻠّﻪ ﯾﺖآ ﯽ اﺻﻠ یﺟﻤﻠﻪ
از ﻧﻈﺮ دﺳﺘﻮر زﺑﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ ر
ﯾﺨﺘﻪ
اﺳﺖ.
٢١
ﻧﮕﺎه ﮐﻨ
ﯿﺪ
ﺑﻪ دواﻧ
ﯽ،
ﻧﻬﻀﺖ روﺣﺎﻧ
ﯿﻮن
، ﺟﻠﺪ
۳ : ۱۱٤ .
٢٢
یﺑﺮا
ﻣﺜﺎل، ﻧﮕﺎه ﮐﻨ
ﯿﺪ
ﺑﻪ واﮐﻨﺶ ﺳ
ﯿﺪ
ﮐﺎﻇﻢ ﺷﺮ
ﯾﻌﺘﻤﺪاری
در دواﻧ
ﯽ،
ﻧﻬﻀﺖ روﺣﺎﻧ
ﯿﻮن
، ﺟﻠﺪ
۳ : ۱۰۹-۱۰۷
. ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺲ از ﻟﻐﻮ ا
ﯾﻦ
ﯾﺤﻪ ﻻ
ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺳﺨﻨﺮاﻧ
ایﯽ
در ﻗﻢ، ﺧﻤ
ﯿﻨﯽ
ﺑﻪ اﺟﻤﺎل ﺑﺎ ﺣﻀﻮر زﻧﺎن در ادارات ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮد. ﺗﺎر
ﯾﻦا ﯾﺦ
ﯽ ﺳﺨﻨﺮاﻧ
دوﺷﻨﺒﻪ
۳
دﺳﺎﻣﺒﺮ