آسیب شناسی روشنفکر ایرانی

2 / 14

در ﻣﻘﮭﻮر، درﺳﺘﯽ
ﺷﺎﯾﻌﺎت
ﮐﻠﯿﺸﮫ ای ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ ﺑﮭﺎﺋﯿﺎن ﺷﮏ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﻨ و ﺷﺎﯾﺪ اﺻﻼ ﺑﮫ ﻓﮑﺮﺷ
ﺎن
ھﻢ ﺧﻄﻮر ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ در آﻧﮭﺎ ﻨﺪ ﭼ ﻨ ﺷﮏ ﮐ ﻮن اﺳﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه دﺳﺘﮫ ﺟﻤﻌﯽ ﺑﻮده و ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ .
در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﮫ ﺑﮫ ﺑﮭﺎﻧﮫ ﻣﻘﺎﻟﮫ ﻧﺎﺻﺮ ﻣﺴﺘﺸﺎر ﻣﯽ ﺧﻮاھﻢ ﺑﮫ آﺳﯿﺐ ﺷﻨﺎ ﺳﯽ روﺷﻨﻔﮑﺮی اﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮﺟﮫ
ﻧﻤﺎﯾﻢ و ﯾﮑﯽ از ﻋﻠﻞ اﺻﻠﯽ ﺷﮑﺴﺖ اﻧﻘﻼب اﯾﺮان را ﺑﮕﻮﻧﮫ ای ﮐﮫ ﻣﻦ آن را ﻣﯽ ﺑﯿﻨﻢ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻤﺎﯾ ﻢ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﮫ ﺑﮫ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺳﮫ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﯽ ﭘﺮدا زم: اول اﯾﻨﮑﮫ ﺑﮭﺎﺋﯿﺎن در دوره ﭘﮭﻠﻮی ﻧﯿﺰ ﻓﺎﻗﺪ
ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﮭﺮوﻧﺪی ﺑﻮده اﻧﺪ. دوم اﯾﻨﮑﮫ ﺷﺎﯾﻌﮫ راﺋﺞ ﻣﯿﺎ
ن
اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﮐﮫ ﺑﺮ طﺒﻖ ان ﺑﮭﺎﺋﯿﺎن ﺣ ﺎﺋﺰ
ﭘﺴﺘﮭﺎی ﺑﺎﻻی ﺳﯿﺎﺳﯽ ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺎم ، وزارت در رژﯾﻢ ﺷﺎه ﺑﻮده اﻧﺪ ﻣﻄﻠﻘﺎ دروغ و اﺗﮭﺎﻣﯽ راﺳﯿﺴﺘﯽ
اﺳﺖ ﮐﮫ در ﮔﺬﺷﺘﮫ اﮐﺜﺮ روﺷﻨﻔﮑﺮان ھﻢ ﺑﺨﺎطﺮ ﺑﮭﺎﺋﯽ ﺳﺘﯿﺰی ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎھﺸﺎن آن را ﺑﯽ ھﯿﺞ دﻟﯿﻠﯽ و
ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﺎور ﮐﺮدﻧﺪ و در ﺳﺘﻢ ﺑﮫ ﺑﮭﺎﺋﯿﺎن ﻣﺸ ﺘ ﺮک ﺷﺪﻧﺪ . ﺳﻮم آﻧﮑﮫ ﺧﻮد ھﻤﯿﻦ اﺷﺘﺒﺎه ﮐﻠﯿﺪ ﺷﮑﺴﺖ
اﻧﻘﻼب اﯾﺮان را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ دھﺪ. ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﮫ اﻧﻘﻼب اﯾﺮان ا ز آن اول ﻣﺤ ﮑﻮم ﺑﮫ آن ﺑﻮد ﮐﮫ ﺑﺠﺎی
آزادی و دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﮫ اﺳﺘﺒﺪاد و ارﺗﺠﺎع و ﺣﻤﻠﮫ ﺑﮫ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد. ﻋﻠﺖ اﯾﻦ
ﻣﻄﻠﺐ ھﻢ ﺣﻀﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﺑﮭﺎﺋﯽ ﺳﺘﯿﺰی در ﻓﺮاﯾﻨﺪ اﻧﻘﻼ . ب ﺑﻮد
اول: ﺑﮭﺎﺋﯿﺎن در ز ﻣﺎن ﺷﺎه از ﺣﻘﻮق ﺷﮭﺮوﻧﺪی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﻮدﻧﺪ
اﻟﺒﺘﮫ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﮫ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎﻧﯽ ﮐﮫ ھﻨﻮز دم از آن ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ﮐﮫ ﺑﮭﺎﺋﯿﺎن در دوران رژﯾﻢ ﭘﮭﻠﻮی از
ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده اﻧﺪاز
ﮐﺎروان
رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ ﻧﻮزاد ﻓﺮھﻨﮕﯽ در ﻣﯿﺎن ر وﺷ ﻨﻔﮑﺮان اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﮫ
دور و ﺑﯽ اﯾﻦ ﮐﮫ زﯾﺮا ﺧﺒﺮﻧﺪ
ﺣﺮف
درﺳﺖ ﻋﮑﺲ ﭘﯿﺎم ﻧﺎﻣﮫ ای اﺳﺖ ﮐﮫ ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدی از
روﺷﻨﻔﮑﺮان اﯾﺮا ﻧﯽ آﻧﺮا ﻧﻮﺷﺘﮫ و اﻣﻀﺎ ء ﮐﺮده اﻧﺪ. د ر آن ﻧﺎﻣﮫ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ، روﺷﻨﻔﮑﺮان اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺮای
ﺑﺎر اول ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﻓﺮھﻨﮕﯽ
ﺧﻮد
را ﻣﻮرد ﺳ ﺆ ال ﻗﺮار داده و ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ ﺑﮭﺎﺋﯿﺎن در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ
ﺗﺎرﯾﺦ اﯾﺮ ﻣﻮر نا د ﺳﺘﻢ ﺑﻮده اﻧﺪ و ﺑﮫ ھﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ از ﺳﮑﻮت ﯾﺎ ﺣﻤﺎﯾﺖ روﺷﻨﻔﮑﺮ اﯾﺮاﻧﯽ در اﯾﻦ ﻣﻮرد
اﺑﺮاز ﺷﺮﻣﺴﺎری ﮐﺮده اﻧﺪ. اﯾﻦ ﻧﺎﻣﮫ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺗﻮﻟﺪ راﺳﺘﯿﻦ اﻧﺪﯾﺸﮫ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﻣﯿﺎن روﺷﻨﻔﮑﺮان
اﯾﺮاﻧ ﯽ اﺳﺖ ﭼﺮا ﮐﮫ ﺟﺮأ ت ﺑﮫ طﺮد ﻧﺎﺧﻮدآﮔ ﺎه ﻓﺮھﻨﮕﯽ در ﻣﻮرد "دﯾﮕﺮ ﻓﺮھﻨﮕﯽ" در آن ظﮭﻮر
ﯾﺎﻓﺘﮫ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺑ ، ﺮ ﻋﮑﺲ در ﻣﻘﺎﻟﮫ ﻧﺎﺻﺮ ﻣﺴﺘﺸﺎر ﯾﮑﯽ از ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﮐﮫ ﻣﻮرد ﺗ ﺎﮐﯿﺪ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد
اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺟ ﺎﻣﻌﮫ ﺑﮭﺎﺋﯽ "در دوره ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب از ھﻤﮫ ﺣﻘﻮق ﺷﮭﺮوﻧﺪی ﻣﺎﻧﻨﺪ د ﯾﮕﺮ اﯾﺮاﻧﯽ ھﺎ
ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ." ا ﯾﻦ ﺟﻤﻠﮫ از ﮐ ﺴﯽ ﮐﮫ در ﻣﻮرد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﺳﮑﻮﻻرﯾﺴﻢ و
ﺷﮭﺮوﻧﺪی ﻣﻘﺎﻟﮫ ھﺎی ﮔﻮ ﻮن ﻧﺎﮔ و ﺳﻮدﻣﻨﺪی ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ ﺗﺎ ﺑﮫ ﺣ ﺪی ﻏﺮﯾﺐ وﺑﺎور ﻧ ﮑﺮدﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺟﺰ
در ﺳﺎﯾﮫ ﻣﻨﻄﻖ ﻧﺎﺧ ﻮدآﮔﺎه ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﻗﺎﺑﻞ درک ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در ﺟﺎﻣﻌﮫ ای ﮐﮫ ﺑﺮ طﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯿﺶ