STEAMmagazine VO

162-163 / 182

LICHTEND
VOORBEELD LICHT GEEFT REACTIE
Maar waarom zou de sterkte en de kleur van het
licht dat een lamp afgeeft het gedrag en de motiva-
tie van leerlingen kunnen beïnvloeden? Omdat licht
een fysiek effect op mensen heeft. Onder invloed van
het koelwitte ochtendlicht ga je bijvoorbeeld cortisol
aanmaken. Dat is een activiteitshormoon dat ervoor
zorgt dat je wakker en alert wordt. Als reactie op het
warmere, minder felle avondlicht ga je juist melatoni-
ne produceren, een slaaphormoon. De waakzaamheid
neemt daardoor af. Je ontspant. ‘Daarnaast heeft licht
ook een psychologisch effect op mensen’, vertelt Peter
Sleegers. Hij is hoogleraar onderwijskunde aan Uni-
versiteit Twente en leidde het onderzoek. ‘Want licht
veroorzaakt prikkels, net zoals geluiden of indrukken
dat doen. Zo’n prikkel brengt weer een emotie teweeg.
En die emotie heeft weer invloed op gedrag.’
CONCENTRATIE IS BETER
In de tien maanden dat het experiment duurde, onder-
wierp Sleegers de leerlingen aan verschillende testen
en toetsen. Ze moesten concentratietesten maken,
vragenlijsten beantwoorden over hoe ze zich voelden
in de klas, en ook registreerden videocamera’s hun
gedrag en bewegingen. Tegelijkertijd vond er een
laboratoriumexperiment op de universiteit plaats.
Sleegers: ‘Het bleek dat de leerlingen bij het biody-
namische verlichtingssysteem gemiddeld 18% hoger
scoorden op concentratietesten dan zonder de speci-
ale verlichting. Daarbij voelden de leerlingen zich pret-
tiger en waren ze gemotiveerder dan op de school met
‘normale’ verlichting.’ Uit het laboratoriumexperiment
werd ook nog duidelijk dat leerlingen in de Rust-stand
stukken sneller samen een puzzel oplossen dan in de
Standaard-stand. En dat ze in de Energie-stand veel
meer met elkaar praten dan in de Standaard-stand.
Bovendien voelden ze zich opgewekter in de Rust- en
Energie-stand. Belangrijk, want die emotie kan
een positieve invloed hebben op de concentratie
en motivatie, en dus op de prestaties.
Je zou denken dat iedereen tienen kan gaan scoren
als er maar van die speciale lampen worden opge-
hangen. Maar zo simpel werkt het nu ook weer niet.
‘Biodynamische verlichting is geen wondermiddel’,
zegt Sleegers. ‘Want ook leeftijd, achtergrond en
intelligentie spelen een belangrijke rol bij school-
prestaties. Maar is het zeer zeker een hulpmiddel.’
ONZE EIGEN LICHTPUNTJES
WILT U MEER WETEN OVER
VERLICHTING IN UW LOKAAL?
VRAAG ER NAAR BIJ ONZE
INRICHTINGSSPECIALISTEN.
LICHT HEEFT EEN FYSIEK
EFFECT OP MENSEN
Je vervangt de gewone tl-buizen in een
lokaal door een paar bijzondere lampen
en opeens kunnen de leerlingen zich beter
concentreren en zijn ze gemotiveerder.
Hoe kan dat?
In verschillende lokalen op een testschool werd een
zogenaamd ‘biodynamisch verlichtingssysteem’
geïnstalleerd. De docent kon de sterkte en de kleur
van het licht met een controlepaneel veranderen.
’s Ochtends schakelde hij bijvoorbeeld de
‘Energie-stand’ in. Dan scheen er een helder, koelwit
licht. In de middag gaven de lampen in de Rust-stand
juist een warm licht. Tussendoor kon hij ook nog over-
schakelen op de Concentratie-stand of de Standaard-
stand. De bedoeling was te testen of de verschillende
lichtsterktes en -kleur de concentratie, het gedrag, de
motivatie en het welzijn van de leerlingen beïnvloeden.
Een tweede school speelde de rol van controlegroep
in het experiment. Daar moesten ze het doen met
normale tl-buizen, zoals die in vrijwel elk Nederlands
klaslokaal hangen.
Perfect excuus
Eigenlijk beginnen scholen te vroeg, zo blijkt uit een onderzoek van het Amerikaanse Lighting Research
Centrum. Want als je al om 8 uur in de klas moet zitten, kun je niet genoeg ochtendlicht opnemen om
je biologische klok te resetten. Onze biologische klok heeft namelijk een iets langere cyclus dan 24 uur.
Daarom moet je hem elke morgen weer opnieuw gelijk zetten om je lichaamstemperatuur, hormoon-
aanmaak, eetlust, en waakzaamheid in pas te laten lopen met het ritme van de dag. Maar dat lukt alleen
als je genoeg helder buitenlicht hebt gehad, aangezien dat het lichaam het signaal geeft dat er een
nieuwe dag is begonnen. Misschien hebben leerlingen met deze informatie eindelijk het ideale excuus
voor te laat komen: ‘Sorry meneer, maar mijn biologische klok moest opgestart worden.’
Tip!
Just Zoe®
Het light-surroundsysteem van JustZoe® is een optimale,
energiezuinige oplossing voor de algemene verlichting voor
scholen. Met deze verlichting levert u een bijdrage aan beperking
van energie,- en materiaalverbruik. De kern van JustZoe® Light
surround zijn lange, lichte en smalle LED-tubes die eenvoudig aan
het plafond worden bevestigd. Ze zijn zuinig, hebben een lange
levensduur (50.000 uur) en geven optimaal ruimtevullend licht.
Het armatuur geeft een optimale lichtspreiding waardoor er minder
schaduwwerking optreedt. De volledige lichtopbrengst verdeelt zich
in de ruimte. Hierdoor gaat geen licht (lees: energie) verloren.
Het LED-verlichtingssyteem van JustZoe® is verkrijgbaar
in twee kleurtemperaturen; helder wit en zacht wit.
Lees meer over JustZoe® op .
160 161