STEAMmagazine VO

38-39 / 182

Karien Vermeulen (rechts op de foto)
Head of programme Creative Learning Lab Waag Society
TINKEREN: ITERATIEF LEERPROCES
Gedurende de zeven jaar dat we een Fablab hosten
in de Waag, zagen we dat er hele interessante vormen
van leren ontstaan. De eigen motivatie van de deel-
nemers is heel hoog. Door zelf te ontdekken en
doorlopend je ontwerp te tweaken, ontstaat een
iteratief leerproces, waarbij je je ontwerp steeds
verbetert en aanpast. Tinkeren wordt dat genoemd.
Het accent verschuift dan van kennisoverdracht naar
kennisconstructie. Je zoekt er met andere deelnemers
naar oplossingen, je doet actief samen kennis op.’
SCHOOLPROGRAMMA’S
‘We bieden nu steeds meer workshops en activiteiten
aan. Het loopt heel hard, want het is waanzinnig leuk
om te doen. Je leert, je bent met je handen bezig,
je wordt vanzelf in het proces gezogen. Die eigen
motivatie is ook de drijvende kracht. Op woensdag-
middagen organiseren we schoolprogramma’s met
kinderen die eigen computers in elkaar zetten.’
MODERN KATTENKWAAD
‘We leren kinderen een eigen microcomputer in elkaar
te zetten. Ze solderen de materialen, koppelen er
sensoren aan en kunnen dan al vrij snel een eigen
apparaat bouwen. Dat kan een apparaatje zijn
waarmee je op afstand alle tv’s in de omgeving kunt
uitzetten. Of een deuralarm voor je eigen slaapkamer.
Dat is fun, een soort modern kattenkwaad.’
TEACHER MAKER CAMP
‘Er gebeurt zo veel in de labs, de kinderen zijn er
vaak niet weg te slaan. Dat hebben we ook doorgezet
naar Teacher Maker Camps. Dat is een 4-daags
programma voor leraren waar ze zelf aan de slag
gaan. Met 3D-printers, lasercutters en elektronica
doen ze een eigen maakproject, komen er gast-
sprekers, gaan ze op werkbezoek en het eindigt
met een demo van hun eigen project. We dagen
de deelnemers uit om hun lerarenpet af te zetten
en opnieuw te ervaren hoe het is om te leren. Je gaat
als docent dan automatisch reflecteren op je eigen
onderwijspraktijk. Dat werkt heel verfrissend.’
NATIONAAL NIVEAU
‘We zijn nu, samen met veel enthousiaste mensen
vanuit zowel het onderwijs als de Fablabs en Maker-
spaces, bezig dit op nationaal niveau groter te maken.
We merken dat bij alle deelnemers iets ‘aan’ gaat.
Je ontdekt wat techniek voor je kan doen, hoe je het
praktisch in kan zetten. We zijn al een aantal jaren
aan het lobbyen om dit ook bij de politiek onder de
aandacht te brengen en in de onderwijsbegroting is
nu ruimte voor deze bottom-up beweging. Met het
Platform Maker Education geven we samen met onze
partners FabKlas en Frysklab en alle andere pioniers
in Nederland dat op verder vorm.’
‘We hebben vier activiteiten met het Platform.
Als eerste geven we vouchers uit waarmee scholen
met lokale Fablabs aan de slag kunnen. 40 van de
50 vouchers zijn al weg, vooral naar docententeams.
Daarnaast brengen we scholen die het al opgepikt
hebben samen in een leergemeenschap, we or-
ganiseren avonden waar verder de diepte ingegaan
wordt. We doen ook onderzoek naar de meerwaarde
van makereducation. We onderzoeken hoe maak-
onderwijs bijdraagt aan de creativiteit. En tot slot
willen we op meer zichtbaar
maken wat er nu gebeurt met blogs en overzichten
van projecten.’
WIND ONDER DE VLEUGELS
‘Voor de zomer organiseren we bovendien een
eindevent om te laten zien waar we staan en wat
onze toekomstplannen zijn. Er gebeurt zo veel in
heel Nederland en het enthousiasme is zo groot,
er ontstaat nu echt wind onder onze vleugels.
Uiteindelijk willen we alle leerlingen en alle
docenten in aanraking brengen met de labs en
digitale fabricage.’
KENNIS-
CONSTRUCTIE
IN FABLABS EN
MAKERSPACES
Gaan techniek en creativiteit samen?
Jazeker. Sterker nog, het is de pure
kern van maakonderwijs.
In makerspaces en Fablabs raken
steeds meer leerlingen en docenten
bevlogen voor techniek. Door eigen
robots, apparaten en computers
te bouwen verschuift het accent van
kennisoverdracht naar kennis-
constructie. Dat blijkt een enorme
meerwaarde te hebben voor het
maakonderwijs. Techniek is fun!
LEEROMGEVING VERRIJKEN
Karien Vermeulen doet bij de Waag Society
onderzoek naar de rol van technologie in de
samenleving en techniek in het onderwijs.
Wat haar bezighoudt: hoe kun je door technologie
leren en de leeromgeving verrijken? Head of
programme Creative Learning Lab werkt
ze vol overtuiging aan het bevorderen van
de samenwerking tussen Fablabs en
Makerspaces en het onderwijs in Nederland.
FABLABS EN MAKERSPACES
Vermeulen: ‘Fablab komt van Fabrication
Laboratory. Het is van oorsprong een Amerikaans
concept. Het is een werkplaats waar mensen
eigen ideeën realiseren door computer-
aangestuurde machines. Dat kan echt van
alles zijn. Al die ontwerpen worden vervolgens
gedocumenteerd en gedeeld binnen de Fablabs.
Alle meer dan 500 Fablabs zijn wereldwijd
genetwerkt en in Nederland hebben we nu
een uniek hoge dichtheid van meer dan 40.
Makerspaces zijn soortgelijk van opzet,
maar die hebben zich niet gecommitteerd
aan het delen van ontwerpen en zijn
niet genetwerkt.’
HET GAAT
NIET OM
TECHNIEK
LEREN
MAAR OM
JE EIGEN
CREATIVTEIT
VORM TE
GEVEN MET
TECHNIEK
36 37