268 / 698
٢۶٧
ﺑﻪ ﻧﻘﺶ
ﻧﻮﻳﺴ ﺭﺩّﻳﻪ
ﻰ ﻭ ﻣﺒﺎﺭﺯﮤ ﺍﻭ ﺑﺎ ﻧﻬﻀﺖ ﺑﺎﺑﻰ
ﻭ
ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﮐﺘﺎﺏ
ﺍﻣﻴﺮ ﮐﺒﻴﺮ ﻭ
ﺍﻳﺮﺍﻥ
ﻣﻰ
ﭘﺮﺩﺍﺯﻳﻢ
.
ﺩﺭ
ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ
ﭼﺎﭖ ﮐﺘﺎﺏ ﺧﻮﺩ
ﺍﻣﻴﺮﮐﺒﻴﺮ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻥ
)
ﺁﺩﻣﻴّﺖ
۱۳۲۳ ()
ﺑﺨﺶ ﺳﻮﻡ، ﻓﺼﻞ
ﻫﻔﺘﻢ، ﺹ
۲۴۱ (
ﻧﺎﻣﺒﺮﺩﻩ ﺷﺮﺣﻰ ﺍ
ﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﻧﻬﻀﺖ ﺑﺎﺑﻰ
ﺑﺎ
ﻋﻨﻮﺍﻥ
ﻓﺘﻨﮥ »
ﺑﺎﺏ
«
ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ
ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻰ
ﮐﻮﺷﺪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺁﺋﻴﻦ ﺑﺎﺑﻰ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ
ﻫﺎﻯ ﻳﮏ ﺟﺎﺳﻮﺱ
ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ ﺭﺑﻂ ﺩﻫﺪ
.
ﺁﺩﻣﻴّﺖ
ﺷﺮﺡ ﻣﻰ
ﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻼّ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ
]
ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ
ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﺏ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺍﺯ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻴﻦ
[
ﺑﺮﺍﻯ ﺁﻧﮑﻪ ﺩﺭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺻﺎﺣﺐ
ﻗﺪﺭﺕ ﮔﺮﺩﺩ ﺑﺎ ﺟﺎﺳﻮﺱ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ ﺁﺭﺗﻮﺭ ﮐ
ﻠﻰ ﺎﻧُ
Arthur Conolly
ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ
۱۸۳۰
ﺩﺭ
ﻟﺒﺎﺱ ﻳﮏ ﺗﺎﺟﺮ ﺍﺯ ﻣﺸﻬﺪ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﻣﻰ
ﮐﺮﺩ، ﻣﻼﻗﺎﺕ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﮐﺎﺭﺷﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻭ ﺭﻓﺎﻗﺖ
ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﮐﺸﻴﺪ ﻭ
ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺲ
ﺭﺳﻤﴼ ﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺟﺎﺳﻮﺳﻰ ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ ﺩﺭ
. ﺁﻣﺪ
ﺩﮐﺘﺮ
ﺁﺩﻣﻴّﺖ
ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ
ﺎﻧﮐ
ﻠﻰ ﻣﻼّ ﺣﺴﻴﻦ ﺭﺍ ﺑ
ﺮﺍﻯ ﻳﮏ ﻣﺄﻣﻮﺭﻳﺖ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻫﺮﺍﺕ
ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﻭﻯ ﺭﺍ ﺭﻭﺍﻧﮥ ﮐﻮﻓﻪ ﻧﻤﻮﺩ ﺗﺎ ﺧﺒﺮ ﻧﺰﺩﻳﮑﻰ ﻇﻬﻮﺭ ﺍﻣﺎﻡ ﺯﻣﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ
ﻃﻼّﺏ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﻩ ﺳﺎﺯﺩ
.
ﭘﺲ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻰ
ﻣﻼّﺣﺴﻴﻦ
ﺑﻪ ﺷﻴﺮﺍﺯ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻰ ﻣﺤﻤﺪ
ﺑﺎﺏ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﺩﻋﺎﻯ ﺑﺎﺑﻴّ
ﺖ ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﻥ ﺁﺋﻴﻦ ﺍﻭ ﮐﻮﺷﺶ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﮐﺮﺩ
.
ﺍﺯ ﺁﻧ
ﺠﺎ ﮐﻪ ﺩﮐﺘﺮ
ﺁﺩﻣﻴّﺖ
ﻳﮏ ﻣﻮﺭّﺥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻮﺭﺧﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻄﺎﻟﺒﻰ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺑﻪ
ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺣﻘﻴﻘﺘﻰ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻃﺮﺡ ﻣﻰ
ﮐﻨﻨﺪ ﻧﻘﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻟﺬﺍ ﺍ
ﻭ
ﺩﺭ ﭘﺎﻭﺭﻗﻰ
ﺑﺎ ﺭﺟﻮﻉ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ
ﮐﺘﺎﺏ
ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﺁﺭﺗﻮﺭ ﮐ
ﺎﻧ
ﻠﻰ
)
ﺑﺪﻭﻥ ﺫﮐﺮ ﺻﻔﺤﻪ
(
ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻝ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺩّ
ﻋﺎ ﻣﻬﺮ ﺻﺤﺖ
ﺯﺩﻩ ﺍﺳﺖ
.
ﻠﻰ، ﺎﻧﮐ
ﺍﻓﺴﺮ
ﻯ
ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ ﮐﻪ ﻧﺎﻡ ﻣﺴﺘ
» ﻌﺎﺭ
« ﺧﺎﻥ ﻋﻠﻰ
ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺑﻮﺩ
)
ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ
ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻟﻔﻈﻰ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ ﺧﻮﺩ
(
ﺩﺭ ﺁﺳﻴﺎﻯ ﻣﺮﮐﺰﻯ ﺳﻔﺮ ﻣﻰ
ﮐﺮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺣﻔﻆ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ
ﺑﺮﺍﻯ ﺭﻓﻊ ﺧﻄﺮ ﺭﻭﺳﻴﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺭﺵ ﺩﺭ ﻫﻨﺪ ﻣﻰ
. ﮐﻮﺷﻴﺪ
ﻭﻯ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ
۱۸۳۰
ﺑﻪ ﺑﺨﺎﺭﺍ
ﺳﻔﺮ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺎﻩ ﮊﻭﺋﻦ ﺳﺎﻝ
۱۸۴۲
ﺩﺭ ﺳﻔﺮ ﺁﺳﻴﺎﻯ ﻣﺮﮐﺰﻯ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺨﺎﺭﺍ
ﻧﺼﺮﺍﻟﻠﻪ ﺧﺎﻥ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺍﻓﺴﺮ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺍﺗﻬﺎﻡ ﺟﺎﺳﻮﺳﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ
ﺍﻋﺪﺍﻡ ﺷﺪ
.
ﺷﺮﺡ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﻭ ﺳﻔﺮﻫﺎﻯ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺟﻠﺪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ
۱۸۳۴
ﺩﺭ ﻟﻨﺪﻥ ﻧﺸﺮ
ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ
.
(Conolly 1834)
ﺯﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﮐﺘﺎﺏ
ﺁﺭﺗﻮﺭ ﮐﺎﻧﻠﻰ
ﺩﺭ ﻟﻨﺪﻥ ﻧﺸﺮ ﻣﻰ
ﺷﺪ
ﻣﻼّ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺸﺮﻭﻳﻪ
ﺍﻯ
ﭼﻬﺎﺭﺩﻩ ﻳﺎ