37 / 40
6
De taak en de leeromgeving
188
se curriculum aanbiedt. School en externe leeromgeving moeten daarom hun
doelen op elkaar afstemmen. Onderzoeken naar de leeropbrengsten van exter-
ne leeromgevingen (Geveke, 2016; Geveke et al., 2016; Rickinson et al., 2014; Tal,
Bamberger & Morag, 2005) laten zien dat de drietrapsraket belangrijk is voor de
leeropbrengst en de aansluiting bij het curriculum. De drietrapsraket bestaat uit:
1
Voorbereiding. Door een goede voorbereiding kan voorkomen worden dat er
te veel nieuwe informatie op de leerlingen afkomt. Het is verstandig om in de
voorbereidende fase af te stemmen welke tussendoelen of einddoelen behaald
kunnen worden door middel van het bezoek.
2
Bezoek. Tijdens het bezoek kan de voorkennis worden toegepast.
3
Verwerking. Het leereffect van een activiteit wordt versterkt als de leerstof na
het bezoek op school wordt verwerkt (Anderson, Lucas, Ginns & Dierking,
2000; DeWitt & Osborne, 2010).
6.7
Tot besluit
6.7.1
Samenvatting
In dit hoofdstuk hebben we de talentdriehoek bekeken vanuit het perspectief
van de taak en de leeromgeving. De eerste twee principes van talentontwikkeling
sluiten hierbij aan.
Op microniveau zijn voor de interactie binnen de taak, affordantie, het creëren
van een cognitief conflict, de context en de vormgeving van autonomie van belang.
ā
ā
Affordantie heeft betrekking op de wijze waarop kinderen naar een object
kijken en welke mogelijkheden tot handelen zij in dit materiaal zien. We on-
derscheiden fysieke en digitale affordantie. Door het exploratief gedrag van
leerlingen te observeren en hierop door te vragen, krijgt de leerkracht zicht
op het niveau van actuele en naaste ontwikkeling. Affordanties kunnen het
inzicht van leerlingen ook beperken, bijvoorbeeld wanneer een leerling telkens
dezelfde handelingen met het materiaal verricht.
ā
ā
Een cognitief conflict is een tegenstelling tussen wat je als persoon in een be-
paalde situatie verwacht, op basis van alle kennis en inzichten die je hebt, en
wat je vervolgens in die situatie waarneemt. Goed gekozen materialen kunnen
leiden tot affordanties die uitnodigen tot cognitieve conflicten.
Opdracht
Kijk op de website van een externe leeromgeving. Zoek een activiteit op die je
met je schoolklas kunt bezoeken. Bekijk of er lesmateriaal bij de activiteit beschik-
baar is. Zo ja, welke doelen worden er genoemd in het materiaal? Indien er geen
doelen vermeld worden: welke tussen- of kerndoelen passen bij de activiteit?