15 / 23
15
Inleiding
voorbereiden, is dit boek dan ook bestemd. We zullen deze professionele so-
ciale vaardigheden in de rest van het boek simpelweg met de term ‘sociale
vaardigheden’ aanduiden, omdat het hele boek betrekking heeft op de werk-
context. De te behandelen sociale vaardigheden zijn algemeen en vrijwel ie-
dereen zal er al enige ervaring mee hebben.
Bij het aanleren van sociale vaardigheden gaat het erom dat mensen zich in
hun omgang met anderen effectiever gaan gedragen. Hierbij gaan we uit van
de volgende drie punten:
1
Het is niet de bedoeling dat deelnemers aan een training sociale vaardig-
heden worden omgevormd tot andere persoonlijkheden.
2
Vanzelfsprekend krijgt de ene deelnemer sommige vaardigheden eerder
onder de knie dan de andere. Zo zal een emotioneel stabiel persoon ge-
makkelijker het hoofd koel houden tijdens conflicten, en zal de extraverte
persoon een natuurlijker manier van presenteren hebben. Toch kan ie-
dereen de te behandelen vaardigheden leren en beheerst iedereen er al
elementen van.
3
Daarnaast is bij het trainen van sociale vaardigheden in teams niet alleen
het individuele functioneren van de medewerker, maar ook de interne dy-
namiek binnen het team belangrijk.
Deze drie uitgangspunten zijn belangrijk voor het leermodel dat we in de
volgende paragraaf bespreken.
3
Het leermodel
Verreweg de gemakkelijkste manier om vaardigheden te leren is simpelweg
ze vaak in praktijk te brengen. Het voordeel van deze manier is dat er di-
recte terugkoppeling plaatsvindt: als het publiek in de zaal bij het aanhoren
van een lezing zit te geeuwen, laat die lezing kennelijk te wensen over. Toch
komen we met deze directe praktijkervaring niet ver zonder bijsturing; de
kans is groot dat tegelijkertijd met het in praktijk brengen van de vaardighe-
den fouten ingeslepen raken. Om dat te voorkomen moeten we op de een of
andere manier gerichte feedback krijgen over onze manier van werken. Een
eenvoudige oplossing is een bevriende, maar kritische, collega te vragen eens
goed op te letten terwijl we onderhandelen, een presentatie houden, een con-
flict oplossen of wat ook maar aan de orde is, en achteraf commentaar te ge-
ven. Daarbij kan dit boek behulpzaam zijn. Het geeft namelijk per onderdeel
concrete suggesties om veelgemaakte fouten te verbeteren. Bovendien staat
bij elk onderdeel een lijst met aandachtspunten. Met die punten kunnen we
ons op bepaalde taken voorbereiden, maar kunnen we onszelf ook achteraf
beoordelen of laten beoordelen.