18 / 23
18
Vaardigheden voor het samenwerken in teams
deling dient het modelgedrag adequaat overgenomen te worden, en bij het
oefening-bijsturingsprincipe is de rol van feedback nog duidelijker: zonder
terugkoppeling is bijsturing niet mogelijk. Vanwege het belang van feedback
voor het zich eigen maken van sociale vaardigheden beschrijven we in hoofd-
stuk 8 aan welke voorwaarden goede feedback moet voldoen.
4
Over het boek
In de hoofdstukken 1 tot en met 7 komen respectievelijk samenwerking, be-
sluitvorming, conflicthantering, onderhandelen, omgaan met diversiteit, lei-
dinggeven en presenteren aan bod. De volgorde van de onderwerpen is niet
willekeurig. De vaardigheden worden steeds wat complexer. Zo zal van een
leidinggevende verwacht worden dat hij of zij in staat is samenwerking te be-
vorderen, op de hoogte is van besluitvormingsprocedures, conflicten weet te
hanteren en dit alles rekening houdend met diversiteit binnen het team. Een
presentator zal naast de vaardigheid om contact te leggen met het publiek
ook nog eens over enige performancekwaliteiten moeten beschikken.
Hoewel de onderwerpen aan elkaar gerelateerd zijn, zijn de hoofdstukken
los van elkaar te lezen. Dit boek besteedt veel aandacht aan de voorberei-
ding en de uitvoering van de sociale vaardigheden. We noemen veelgemaakte
fouten en geven suggesties om ze te vermijden. Ieder hoofdstuk bevat oefe-
ningen en een lijst met aandachtspunten om meer profijt van de oefeningen
te hebben. In het algemeen zijn onze aanbevelingen gebaseerd op een men-
geling van wat er uit onderzoek naar voren komt, gezond verstand en jaren
ervaring met vaardighedenpractica bij de studierichting Psychologie. Per on-
derdeel vermelden we enkele belangrijke onderzoeksconclusies.
Er bestaan vele boeken met een ‘receptuurbenadering’, wat wil zeggen dat
voor alle vaardigheden reeksen van voorschriften en taboes worden gegeven.
Het is onze ervaring als trainers van sociale vaardigheden dat het aanbie-
den van dergelijke recepten zonder enige achtergrondinformatie niet werkt,
omdat de informatie niet wordt opgenomen, laat staan dat deze onthouden
wordt. Daarom geven we in dit boek voor elke vaardigheid eerst enige achter-
grondinformatie, zodat inzichtelijk wordt waar de praktische aanbevelingen
uit voortkomen.
Bij de hier behandelde sociale vaardigheden is kennis van groepsdynami-
ca nuttig. Immers, in alle gevallen hebben zowel de teamleden als de leiding-
gevende met een groep te maken, alleen de functionele relatie tot die groep
verschilt van geval tot geval. Bij samenwerking, besluitvorming, conflicthan-
tering, onderhandelen, omgaan met diversiteit en leidinggeven gaat het erom
de doelen van het team – vaak is de leidinggevende er zelf lid van – zo scherp
mogelijk in beeld te krijgen om vervolgens na te gaan hoe ze het beste te