STEAMmagazine VO

Joke Visschedijk

Mede-eigenaar en spelontwerpster bij Meeple

CONTINU BELONEN

Joke Visschedijk, spelontwerper bij Meeple, zou het

liefst het hele systeem voor het curriculum van een

vak in gamevorm ontwerpen. ‘Gamen werkt omdat de

leerlingen zelf keuzes kunnen maken en continu wor-

den beloond voor hun vorderingen. In een spel haal je

punten, krijg je nieuwe uitdagingen en na het behalen

van doelstellingen stijg je naar een hoger niveau. Als

je een leerdoel niet haalt, haal je geen onvoldoende,

maar blijf je oefenen totdat het wel lukt. Je werkt op

je eigen tempo en niveau. Dat kun je in het hele

curriculumprogramma doorvoeren.’

LEEROPBRENGST HOGER

Er valt nog veel te leren van spelontwerpers als het

gaat om aantrekkelijke educatie. In educatieve games

nemen leerlingen en studenten op een intuïtieve en

creatieve manier studiemateriaal op. De beleving bij

de lesstof is hoger en het draait allemaal om belonen

van prestaties. De lesstof blijft zo veel beter hangen.

Ook lesstof met complexe verbanden leent zich bij uit-

stek voor gamen. In een gesimuleerde omgeving met

beperkingen, bronnen, en belonen van samenwerking

is de leeropbrengst veel hoger dan bij een klassieke

lesmethode.

EENVOUDIG OP TE STARTEN

Gamification is overigens geen hogere wiskunde.

Eigenlijk betekent het niets meer of minder dan het

integreren van één of meerdere spelelementen in

de leerstof met als doel meer deelname en binding.

En het is relatief eenvoudig op te starten. Met gratis

apps als Socrative kun je zelf een klassikale quiz van

de lesstof maken, waarbij leerlingen met de laptop of

smartphone deelnemen en de scores centraal op een

digibord verschijnen. Met apps als Duolingo leer je

een taal, en met Memrise maak je eenvoudig een spel

voor bijvoorbeeld topografie.

BORD- EN KAARTSPELLEN

Gamification hoeft niet online. Bordspellen en kaart-

spellen werken net zo goed. Zo is ‘Planet Me’ een

bordspel met als doel: zorgen dat de wereld duurza-

mer wordt. Door keuzes te maken en samen

te werken in de inzet van materialen en water, worden

effecten zichtbaar. Ondertussen moeten ook de CO

uitstoot en de kosten bewaakt worden en moeten

bewoners gemotiveerd blijven.

REDELIJK VER INGEVOERD

In de toekomt wordt veel meer ingezet op gamifica-

tion, verwacht Visschedijk: ’We zien het voortgezet

onderwijs enorm veranderen. Er is steeds meer

keuzevrijheid in het lesaanbod en door de digitalise-

ring krijgen we een veel breder palet aan mogelijk-

heden. YouTube, apps en gamification zijn al redelijk

ver ingevoerd als ondersteunende middelen. Het

is wel jammer dat nog niet alles in onze eigen taal

is. Nederland is een klein afzetgebied, waardoor de

ontwikkelkosten relatief hoog zijn. Maar ook hier gaat

zeker meer gebeuren.’

EIGEN SPEL ONTWERPEN

Om helemaal thuis te worden in gamification adviseert

Visschedijk docenten om met de leerlingen een eigen

spel te ontwerpen rond de lesstof. ’Je begint met het

bekijken van bestaande spellen. Dan duik je uitgebreid

in de lesstof. Wat moet je echt weten? Wat moet je

vooral oefenen? Wat zijn mooie extraatjes? Op welke

niveaus ga je belonen? En vooral, hoe maak ik het

leuk? Als je dit samen met leerlingen naar een spel

weet te brengen, behandel je de lesstof tot in detail.

Dat is nog leerzamer dan het spelen zelf. En het moti-

veert waanzinnig als het daarna ook echt door andere

klassen wordt gebruikt.’

EEN APP IS ZO GEDOWNLOAD

Er zijn legio redenen te bedenken om nog even te

wachten met gamification. Soms zijn de aanschafkos-

ten hoog en soms is de apparatuur niet goed genoeg.

En voor je de lesstof in spelvorm aanbiedt, zul je je als

docent eerst zelf in de spelvorm moeten bekwamen.

Want natuurlijk moet je bij gamification als docent nog

steeds ondersteuning bieden. Maar de opmars is niet

te stuiten. Gamen is zo intuïtief, zo intrinsiek motive-

rend, vroeg of laat gaat iedereen erin mee. Of doet het

onbewust al jaren. Een quiz is immers snel gemaakt,

een app zo gedownload.

Van achter je bureau zien hoe intrinsiek

gemotiveerde leerlingen zelf de stof oppakken, samenwerken,

leerdoelen halen en elkaar verder helpen. De droom van

elke docent? Een illusie? Of gewoon een kwestie van de stof

anders benaderen? Gamification lijkt er aardig dichtbij te

komen. Vooral als het om complexe verbanden

en samenwerking gaat.

SPELEN

IN DE

GENEN

Spellen zijn altijd

aantrekkelijk geweest.

Op alle niveaus. Een

bordspel, kaartspel,

apps of computergames,

voor iedereen is er wel

een spel. Willen winnen,

levels behalen, samen

iets nieuws creëren,

het is in ieders genen

ingebakken. Minecraft

is niet voor niets het

populairste online spel

voor kinderen en jongeren,

het is een eindeloze online

wereld waarin kinderen

samen bouwen, gamen

en eigen regels ont-

wikkelen. Elk op zijn

eigen niveau. En dat is

precies wat gamification

in het onderwijs doet.

Lesstof aantrekkelijk

maken door het in

spelvorm aan te bieden.

EN CREATIEVE MANIER LESSTOF OP

LEERLINGEN NEMEN OP EEN INTUÏTIEVE

Gamification

al levels scorend

door het curriculum