STEAMmagazine VO

WAAROM BESLOOT U GAMES

IN HET ONDERWIJS TE ONDERZOEKEN?

'Bij veel spelletjes in het onderwijs wordt een virtuele

laag toegevoegd aan de leerstof. De aanname daarbij

is dat het motiverend werkt omdat het spel leuk is,

maar dat blijkt niet te kloppen. Je kunt het vergelijken

met chocoladesaus over broccoli gieten: de choco-

lade is wel lekker, maar daarmee lust je de broccoli

nog niet. Soms worden er ook onderdelen van games

gebruikt bij het leren - zogeheten gamification - zoals

badges of puntensystemen. Het motiveert leerlingen

wellicht om punten te behalen, een beloning van bui-

tenaf die op korte termijn werkt, maar het motiveert

ze niet intrinsiek om te gaan leren.'

WAT IS ER NODIG OM LEERLINGEN

VAN BINNENUIT TE MOTIVEREN?

'Voor intrinsieke motivatie zijn een aantal elementen

belangrijk. Bijvoorbeeld competentie: het gevoel dat je

iets kan. Maar ook een bepaalde relatie met anderen;

je werkt samen of voelt juist competitie. Die beide

factoren zijn al duidelijk aanwezig in het onderwijs: er

ligt een grote nadruk op competenties en in de klas

kunnen leerlingen elkaar motiveren. Maar het derde

element ontbreekt vaak: autonomie, het gevoel dat je

een eigen inbreng hebt.'

HOE KAN EEN GAME DAARAAN BIJDRAGEN?

'In schoolboeken is daar weinig ruimte voor en dat is

waarin games zich kunnen onderscheiden. In plaats

van te kijken naar de emotionele beloning die spel-

letjes bieden besloot ik de activiteit zelf te analyseren.

Ik ontdekte dat spel voornamelijk neerkomt op het

veranderen van een situatie om iets nieuws te creëren.

Het kan zo simpel zijn als een papiertje dat je vouwt

om een vliegtuigje te maken: je gebruikt je kwalitei-

ten om spelenderwijs, zelfstandig, tot iets nieuws te

komen en intussen leer je. Zet je stippellijntjes op het

papier dan faciliteer je het spel. Op die manier ging

ik naar games kijken: de herstructurering van een

situatie tot iets nieuws. Dat blijkt op zichzelf genoeg

beloning te zijn.'

VOELEN LEERLINGEN ZICH GEMOTIVEERDER?

'Ja, maar er zit een addertje onder het gras. Ik heb

het getest met een rekenspelletje waarbij de ene

groep een som moest oplossen en de andere groep

moest herstructureren: ze moesten een som creëren

die een bepaalde uitkomst gaf. Hun ervaringen waren

opvallend. Bij de tweede versie gaven ze aan zich vrijer

te voelen en minder het gevoel te hebben dat ze iets

móesten. Maar bij de eerste versie merkten ze op dat

ze het leuk vonden, ze er zin in hadden en dus intrin-

siek gemotiveerd waren.'

HOE KWAM HET DAT DAT DIE SIMPELE VORM

TOCH BETER WERKTE?

'Omdat de herstructurering, het meer intuïtieve

denken, niet aansloot bij de verwachtingen van de

leerlingen over rekenen, en het oplossen van een

som wel. Mijn conclusie is dat games een waardevol

leerinstrument kunnen zijn mits ze aansluiten bij de

verwachtingen van de leerlingen over het leerproces.

Het motiverende element aan games - het zelfstandig

keuzes kunnen maken - past prima binnen de ontwik-

kelingen van nieuwe leersystemen in het onderwijs.'

Menno Deen

van de TU Eindhoven in gesprek met Kennisnet over gamification

Games in de klas:

niet elk spel is geschikt

GAMES KUNNEN EEN WAARDEVOL

LEERINSTRUMENT ZIJN,

MITS ZE AANSLUITEN

BIJ DE VERWACHTINGEN

VAN DE LEERLINGEN

OVER HET LEERPROCES.

Menno Deen van

de TU Eindhoven

promoveerde recentelijk

aan de TU Eindhoven

op onderzoek naar (digitale)

games en (intrinsieke)

Targets / YouTube.

Hij onderzocht hoe games

leerlingen kunnen motiveren

om te leren en ontdekte

dat niet alle spelletjes

geschikt zijn.