26 / 40
6.5
Onderzoekend en ontwerpend leren; ondernemend leren
177
vormgegeven dat koppelingen met bijvoorbeeld rekenen of taal kunnen worden
gelegd. De betekenis van woorden en begrippen ontstaat in de context. Deze kan
worden afgeleid uit ‘het taalgebruik en de rationele handelingen van leerlingen’
(Van Keulen, 2009, p. 34). De bedoeling van een taak in ontwerpend en onderzoe-
kend leren is, – evenals in de in dit boek beschreven ‘talentontlokkende’ aanpak
vanuit een dynamische visie op leren – te komen tot functionele geletterdheid,
ofwel tot kennisontwikkeling.
6.5.2
Ondernemend leren, ondernemend gedrag
Verwant aan het onderzoekend en ontwerpend leren is ondernemend leren. Vaak
worden deze drie termen dan ook aan elkaar gekoppeld. Het begrip onderne-
mend leren wordt nogal verschillend opgevat en varieert van het opzetten van
een bepaalde, min of meer commerciële activiteit tot een activerende werkvorm.
‘Ondernemen is grenzen verleggen, iets nieuws scheppen, iets duurzaams voort-
brengen dat tot de kwaliteit van leven bijdraagt’ (Laevers & Bertrands, 2002-2003).
Het concept van ondernemend leren sluit aan bij een dynamische visie op leren, om-
dat er veel ruimte is voor de bouwstenen van talentvol gedrag (zie paragraaf 4.3). Er
is ruimte voor nieuwsgierigheid en intrinsieke motivatie en de leerkracht ondersteunt
autonomie van de leerling. Er is ruimte voor scaffolding. Ook in ondernemend leren
kan een cyclus goed worden beschreven. Zie voor een voorbeeld tabel 6.3.
Tabel 6.3
Cyclus voor ondernemend leren
ondernemend leren
C1
Behoefte van de markt constateren
C2
Oplossingen verkennen
C3
Ondernemingsplan maken
C4
Ondernemingsplan uitvoeren
C5
Testen (observeren, bevragen, enquêteren) en bijstellen
C6
Presenteren/communiceren
C7
Verdiepen
Ondernemende leerlingen
In het project 3xO starten leerlingen hun eigen ontwerpbureau, en verkopen
met hulp van plaatselijke ondernemers hun zelfontworpen producten voor het
goede doel (Van den Berg & Veenker, 2015). In het project leren leerlingen te
ondernemen volgens principes van het onderzoekend en ontwerpend leren.
Zoals het ontwerpend en onderzoekend leren cyclisch is, kan ook het onderne-
mend leren cyclisch worden opgezet.