9 / 40
6
De taak en de leeromgeving
160
Dit brengt ons bij het behalen van leerdoelen in een les. Het filmpje van Sander
kan dit verduidelijken. Een leerdoel van de leerkracht kan zijn geweest dat Sander
leert sommen te maken van geometrische figuren zoals oppervlakten, of dat hij
leert hoe je perspectief kunt tekenen of een plattegrond kunt lezen. Al deze leer-
doelen hebben betrekking op ruimtelijk inzicht. Omdat Sander sterk visueel ge-
richt is, hebben visuele materialen een grote affordantie voor hem. Immers: hij ziet
in de directe waarneming handelingsmogelijkheden bij een object (namelijk een
fototoestel) die hij zelf kan uitvoeren (de lens richten en op een knopje drukken).
Zo kan hij precies de gewenste foto maken waarmee hij een uitdagend probleem
oplost (de eigen handelingsdrijfveer). Doordat de leerkracht zich verplaatst in de
mogelijkheden van Sander kiest hij een object dat een grote affordantie heeft en
waarmee het beoogde leerdoel kan worden bereikt.
We zien hier de dynamische relatie tussen leerkracht en taak. De leerkracht
van Sander heeft antwoord gegeven op vragen als: welk type handelen wordt met
het materiaal beoogd? En: welk type concepten is voor deze les belangrijk? Hij
heeft een goed inzicht in de affordanties van bepaalde materialen en weet deze
te laten aansluiten bij de concepten uit de leerdoelen. Hierbij dient te worden
bedacht dat een taak een onderdeel van een les is, die op zijn beurt onderdeel is
van het curriculum.
Ter illustratie beschrijven we met authentiek materiaal in het kader hierna de
samenhang tussen context, taak en leerdoelen bij een scienceles (met een trapko-
gelbaan) en een muziekles (bij een set woordritmekaartjes).
Affordantie en leerdoelen van taken uit twee verschillende domeinen
trapkogelbaan
het maken van een rap
foto van de taak
context
Leerling Tim (7;10) in gesprek met
leerkracht Els
Leerkracht Loes aan de slag met
leerlingen uit groep 6
taak
Tim verklaart de werking van de
trapkogelbaan.
Leerlingen uit groep 6 maken
een rap met in het Nederlands
uitspreekbare nonsenswoorden.