36 |
UTDANNING
nr.9/9.mai2014
Innspill
«Mehasta ikkje forbinoko
lærestoffutanat eleven
hadde forståttdet.»
Deterhøgtvolum idebattenom
betreskule,spesieltomat læra-
ranemåblibetre.Folkflestmå
sitja igjenmed inntrykketavat
lærararharkunna liteog inkjefør.
Fåsetsøkelysetpåsystemet.
Matematikkforalle
Knut Vadla
medlemav
pensjoniststyret i
Utdanningsforbundet
Rogaland
FOTO
PRIVAT
Deneine reforma
etterdenandreharetterkvart
lagt ei klam ånd over skulekvardagen. Alt skal
dokumenterast,protokollerast,kontrollerast, rap-
porterastogevaluerast frå toppenav.Kvarhardet
blitt av læraren sin fridomog stimulans til krea-
tivitet oppi dette? Jo, det harmedført frustrasjon,
avmakt ogpassivitet.
Førstekrav for effektiv læringerundervisning
tilpassadeneinskildeelev.Kvar elevmå føla seg
sett, forstått, akseptert ogverdsatt.
Detmåskapasteinundervisningssituasjonsom
stimulerer både lærar ogelev til innsats. Einkan
nå langtmedenklemetodar, noko someghervil
gi eitdømepå.
I ein 12-års
periodehaddeeghandomallmate-
matikkundervisningpåein fådelt skule. Egvalde
sjølv ut det læreverket eg fannmest tenleg der
og då: «Matematikk i grunnskulen» av Robert
E. EicholzogPharesG.ODaffer i samarbeidmed
CharlesF. Brumfiel ogMerrill E. Shanks.Med råd
fornorskutgåve: JorunArneberg,MogensChris-
tensen, Svein Egil Eidet og KåreMoltu, Dreyer
Forlag, Oslo. Godkjent avKyrkje- ogUndervis-
ningsdepartementet i 1972.
Det har vore syndamykje i norsk skule ved
å halda elevane klassevis samla i matematikk.
Flinkehurtigarbeidandeelevar, dei elevane som
trongminst åbli drilla, harvorte fòramed lette,
trivielleekstraoppgåver, i staden forå fågåvidare
i faget. Svake eller umogne elevar har fått store
problem fordideiharvorte forserte til ågåvidare
i faget førdeihar fåttmedseggrunnlaget. Slikt er
utilgiveleg ieit fagsommatematikk.Detgår ikkje.
Egbestemteat
alleelevar skulle fåarbeida indi-
viduelt i sitt eige tempo.
Mangeelevarharhatt liteutbytteav fellesun-
dervisning imatematikk frå tavla.Deimå få tenkja
ut problemløysinga i sitt eige tempo. Egvissteat
det var utopi å forventa same framdriftsfart for
alleelevane.
Minfilosofivar ågjeraelevane så sjølvstendige
som rådvar. Læraren skulleberreveraeinkata-
lysator foråhjelpadei påglid.
Det tok si tidå innarbeidanye rutinar. Alfaog
omegaer to sett kladdebøker til alleelevar, ogat
lærarendagleg rettar allebøker. Eg skullenåha
tid til å gi alle individuell bistand. Så i byrjinga
kunnedet nokavog til bli ei visskødanning for
å få rettleiing.
Ved byrjinga av kvarmatematikktime samla
eg inndeikladdebøkeneelevanehaddehattmed
heim.Ogdei fekkutlevert dei bøkeneeghadde
hatt inne for retting.Omdei hadde fåttmerknad
eller feilpåoppgåver, rettadeidesse,ogdeihadde
høve til å søkja rettleiing.
Pådenmåten
fekkdei respons på arbeidet sitt
kvar dagheile skuleåret.Ogmehasta ikkje forbi
noko lærestoffutanat elevenhadde forståttdet.
Dette rettingsarbeidet kosta sjølvsagtmeg som
lærar eingoddel arbeidkvar dag.Meneghadde
såleis fullkontroll,ogdetblei ingen«hol» iunder-
visningsstoffet.Det gaveingod følelse, ogvarvel
verdt arbeidet.
Rekneverket eghaddevalt, varnokså sjølvin-
struerande.Nårelevanekom tilkateteretogsøkte
mineråd foreinyrekneart, spurdeegalltidomdei
hadde lese forklaringa som stod i boka.
Dettekravdeegat dei prøvde først, for ågjera
dei så sjølvstendige sommogeleg. Stoddei ennå
fast, forklarteegdei sjølvsagt, forå fådei påglid.
Dette resulterteetterkvart i at dei blei flinkare
ogflinkare til å ta seg framvedeigahjelp. Såleis
fekkegbetre tid til åhjelpaog forklaradei som
trongdetmest.
Lekser gaveg
sågodt somaldri.Dei fekk rekna
det dei ville, noko som resulterte i stor sprei-
ing.Dei snarasteog ivrigaste lågetterkvart langt
framom sitt årspensum, ofte langt inn i nesteårs
pensum.
Det finevar at dette ikkje tok gnisten frådei
som låg sist. Det vart eit akseptert system, alle
arbeidde i sitt eige tempo. Foreldre til dei som låg
sist,kunne iblanthamerknad tildette,men ikkje
elevane.Og foreldre til dei som låg langt framme,
saavog til at eggavdeimykje lekse.Desseele-
vane sat gjerne langekveldar, laurdagog søndag
og rekna. Dei hadde blitt så interesserte i faget
at dei dreiv seg sjølve.Då følteegat egverkeleg
hadde lukkast over forventningmedmitt under-
visningssystem.
Dei som tok stoffet lett og syntes det blei for
mangeøvingsoppgåver, fekk gjernehoppaover
eindelnårdeihaddeklarertdetmedmegogvist
atdeikunnedet.
Det fylgde med kontrolloppgåver til kvart
avsnitt.Mendesse trongeg ikkjebruka; berreein
sjeldan gong. Dåvistedet seg alltid at dei skåra
høgt.
Iblanthaddemeavbrekkmed felleshovudrek-
ning.Dei blei ògflinke til åhjelpakvarandre.Det
varogsåpositivt.
Systemet er likegangbart i fulldelt som i fådelt
skule.Mendetkrevarbeid.
